Νέα πρωτόγνωρα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα, τα οποία προκαλούν «πολύ μεγάλο προβληματισμό» διαπίστωσε ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμης Λέκκας, κατά τη διήμερη αυτοψία που πραγματοποίησε σε πληγείσες περιοχές του Νομού Χανίων.
Ο κ. Λέκκας συναντήθηκε σήμερα στην Αντιπεριφέρεια Χανίων με τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρνατουτάκη και τον αντιπεριφερειάρχη Απόστολο Βουλγαράκη, τους οποίους ενημέρωσε «για το επιστημονικό και τεχνικό σκέλος των φαινομένων που εξελίχθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα στη Δυτική Κρήτη και ειδικά στο Νομό Χανίων».
Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο κ. Λέκκας, τόνισε ότι «από την αυτοψία που έκανα χθες και σήμερα, προέκυψαν ενδιαφέροντα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα, τα οποία είναι νέα δεδομένα, πρωτόγνωρα δεδομένα και δεδομένα τα οποία μας βάζουν σε πολύ μεγάλο προβληματισμό επειδή δεν έχουμε να κάνουμε με μια καταστροφή η οποία εξελίχθηκε κάτω από ορισμένες συνθήκες υδρομετεωρολογικές και γεωλογικές αλλά μια καταστροφή η οποία ενδεχομένως να περιέχει και την κλιματική αλλαγή και τα δεδομένα που προκύπτουν από αυτό το φαινόμενο. Που δεν είναι μόνο τοπικό φαινόμενο, είναι ένα εθνικό και παγκόσμιο φαινόμενο. Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε τα δεδομένα αυτά της κλιματικής αλλαγής σε ένα τόσο περιορισμένο χώρο και με τόσο τεκμηριωμένο τρόπο».
Ο κ.Λέκκας υπογράμμισε ότι έχουμε να κάνουμε καταρχάς «με μια υψηλότατη βροχόπτωση η οποία υπερβαίνει βροχοπτώσεις πολλών ετών στη Δυτική Κρήτη. Μια βροχόπτωση η οποία χαρακτηρίζεται όχι μόνο από το ύψος της βροχής αλλά από την έντονη ραγδαιότητα. Δηλαδή έχουμε να κάνουμε με μεγάλα ποσά βροχόπτωσης μέσα συγκεκριμένα περιορισμένα χρονικά διαστήματα και έχουμε να κάνουμε με ένα φαινόμενο το οποίο συνδυάζει την έντονη βροχόπτωση, τη μορφολογία του εδάφους και το υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής. Μαζί με τη φύση των πετρωμάτων και τη γεωλογική δομή και διάσταση».
Ειδικότερα, όπως σημείωσε ο κ. Λέκκας, «εκτός από τη βροχή, έχουμε τον εγκλωβισμό όλων αυτών των φαινομένων ουσιαστικά σε ένα μορφολικό πλαίσιο που προσομοιάζεται με μια χοάνη. Η χοάνη είναι στραμένη προς τα βόρεια και όσο πάμε προς τα νότια γίνεται πιο στενή και πιο ορεινή και υψομετρικά πιο μεγάλη. Είναι ουσιαστικά δυο λεκάνες, που απορρέονται από δυο ποταμούς. Σε αυτές τις δυο λεκάνες, οι οποίες είναι πάρα πολύ μεγάλες έπεσαν μεγάλα ποσοστά βροχής και αυτά τα ποσοστά θα ήταν ικανά από μόνα τους να κάνουν κάποιες καταστροφές».
«Ομως η έντονη βροχόπτωση είχε και επίδραση στα γεωδυναμικά φαινόμενα, πράγμα που το βλέπουμε πρώτη φορά αυτό – το είχα δει πριν από δυο μήνες στην Ινδονησία με το τσουνάμι που εξελίχθηκε από μια μεγάλη κατολίσθηση και έχει τη σημασία του – έχουμε να κάνουμε με έντονες βροχοπτώσεις με έντονη ραγδαιότητα η οποία προκάλεσε με τη σειρά της ένα σύνολο κατολισθητικών φαινομένων ουσιαστικά όλο το φάσμα που εμπεριέχουν και εντάσσονται μέσα στα κατολισθητικά φαινόμενα.
Εχουμε να κάνουμε δηλαδή με καταπτώσεις βραχωδών μαζών, ολισθήσεις βραχωδών μαζών, ροές εδαφών, κυκλικές κατολισθήσεις, περιστροφικές κατολισθήσεις και βέβαια άλλες απορροές.
Ολα αυτά τα φαινόμενα, δηλαδή όλη η γκάμα που συνθέτουν την έννοια των κατολισθητικών φαινομένων την έχουμε εδώ», επεσήμανε ο κ. Λέκκας.
Παράλληλα, τόνισε ότι «αυτά τα φαινόμενα έχουν τη σημασία τους γιατί αφενος μεν απέκοψαν το οδικό δίκτυο και κατέστρεψαν μεγάλα τμήματα του οδικού δικτύου αλλά όμως τροφοδότησαν και την υγρή μάζα, δηλαδή και τη βροχόπτωση με μεγάλες ποσότητες φερτών υλικών. Δηλαδή είχαμε έναν όγκο νερού που έπεσε από τη βροχή και έχουμε τριπλασιασμό του όγκου με βάση τις φερτές ύλες που παρασύρθηκαν με αποτέλεσμα όλος αυτός ο όγκος, ο οποίος είναι ένας πρωτόγνωρος όγκος, να πλήξει τα τεχνικά έργα και να πλήξει κυρίως τις γέφυρες. Γι’ αυτό είχαμε συσωρρευμένες βλάβες στις γέφυρες.
Ενώ ουσιαστικά σχεδιάζουμε έναν όγκο βροχής και έναν όγκο στερεάς φάσης, τώρα εδώ έχουμε έναν όγκο νερού και μεγάλο όγκο στεράς φάσης. Δεν επαρκούσαν οι διατομές, αφενός. Αφετέρου κάθε γέφυρα έχει διαφορετικό μηχανισμό κατάρρευσης στην προκειμένη περίπτωση. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις είναι η υποσκαφή των θεμελίων, η δημιουργία μαιάνδρων και υποσκαφή των πλευρών και των επιχωμάτων της γέφυρας».
«ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΟΥ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ»
Αναφερόμενος στη σημερινή αυτοψία που πραγματοποίησε, ο κ. Λέκκας, σημείωσε: «Εγώ σήμερα το πρωί πήγα προς τον Ομαλό, μπόρεσα να περάσω από έναν δρόμο που είχε γίνει κατάρρευση και λασπορροή και όταν επέστρεψα με πάρα πολύ μεγάλη δυσκολία εμπόρεσα να κατέβω προς τα κάτω. Είναι φαινόμενα τα οποία εξελίσσονται, όχι μέρα με τη μέρα αλλά λεπτό προς λεπτό. Και βέβαια αυτό συνιστά μια ιδιαίτερη δυσκολία στο να επέμβουμε αυτή τη στιγμή. Βέβαια είναι εύλογες οι απαιτήσεις των κατοίκων και η διαμαρτυρία, δεν το συζητάμε. Οι άνθρωποι έχουν αποκλειστεί, έχουν χάσει περιουσίες αλλά πραγματικά σε ορισμένες θέσεις τα φαινόμενα είναι έντονα. Και πρέπει να ηρεμήσουν τα φαινόμενα για να μπορέσουμε να κάνουμε τις προσωρινές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν».
Ο ίδιος σημείωσε ότι «ανθρώπινος παράγοντας υπάρχει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις. Και στην κλιματική αλλαγή συνολικά, πάντα υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο βαθμός παρέμβασης του ανθρώπου σε κάθε περίπτωση είναι διαφορετικός».
ΤΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ
Ο κ. Λέκκας, επεσήμανε πως σε «ό,τι αφορά εμένα και την επιστημονική διάσταση, έχω τονίσει και στον κ. Περιφερειάρχη ότι θα πρέπει να δούμε τον γενικότερο σχεδιασμό των έργων, της αποκατάστασης, τον μελλοντικό σχεδιασμό με μια νέα οπτική. Την οπτική που εμπεριέχει την κλιματική αλλαγή. Είναι ένας σχεδιασμός όπου θα πρέπει να γίνει γιατί μέχρι τώρα δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος των αλλαγών που γίνονται, τώρα σιγά-σιγά και με αυτό το γεγονός, το συνειδητοποιούμε.
Συνεπώς θα πρέπει να χαραχθεί μια καινούργια προσέγγιση στα θέματα αυτά, που να εμπεριέχει την περιβαλλοντική διάσταση, το αποτύπωμα των έργων των περιβαλλοντικών να μην είναι τόσο μεγάλο και βέβαια τα έργα να είναι έξυπνα έργα που να συμβαδίζουν και να πάνε παράλληλα με τις εξελισσόμενες φυσικές διαδικασίες.
Το δεύτερο είναι, θα σας το πει ο κ. Περιφερειάρχης, που είναι η στρατηγική ώστε να γίνουν τα έργα σε επίπεδο μέχρι την τουριστική περίοδο.
Είναι διαφορετικό το τι θα κάνουμε σε επίπεδο μετακαταστροφικό, όπως λέμε, και τι θα κάνουμε μακροπρόθεσμα».
