Από τη συνάντηση της Παρασκευής 12 Δεκεμβρίου στο Φανάρι
Προς εκτόνωση βαίνει, ως φαίνεται, η κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας της Κρήτης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που ξέσπασε με αφορμή την εκλογή νέου μητροπολίτη Κυδωνίας, μετά την εκδημία του Δαμασκηνού τον περασμένο Απρίλιο.
Υστερα από μήνες πλούσιου παρασκηνίου, οι ιεράρχες της Μεγαλονήσου φέρεται να συμφωνούν πως για «το καλό της Εκκλησίας» πρέπει άμεσα να αρθούν τα αδιέξοδα, ανοίγοντας, έτσι, και τον δρόμο για την κάθοδο Πατριαρχικής Εξαρχίας στο νησί για την ανάδειξη νέου δεσπότη όχι μόνο στη Μητρόπολη Κυδωνίας αλλά πλέον και στη Μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων.
Η αιτία
Στην περίπτωση της πρώτης Μητρόπολης, η ιστορία είναι γνωστή, μιας και αποτέλεσε την «πηγή» έντασης ανάμεσα στην ημιαυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης και το Φανάρι. Ο λόγος; Η αδυναμία των Κρητικών ιεραρχών να εκλέξουν νέο ποιμενάρχη και οι διαφωνίες τους γύρω από διάφορα διαδικαστικά ζητήματα. Ωστόσο, στη Μητρόπολη Σφακίων οι εξελίξεις μετά την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να «μετακινήσει» τον επίσκοπο Ειρηναίο ήταν καταλυτικές, προκαλώντας αντιδράσεις στους εκκλησιαστικούς κύκλους και τους τοπικούς παράγοντες του νησιού.
Παρ’ όλα αυτά, ανεφέρει ο eleftherostypos.gr,επικράτησε, όπως λέγεται, το πνεύμα ειρήνης, με τον υπέργηρο ιεράρχη, σε μια προσπάθειά του να πέσουν οι τόνοι και επικαλούμενος την κρισιμότητα του ζητήματος που έχει προκύψει, να υποβάλει, την προηγούμενη εβδομάδα, εγγράφως την παραίτησή του. Με αυτόν τον τρόπο, στην ουσία, όπως σημειώνουν γνώστες των εκκλησιαστικών πραγμάτων, επιτάχυνε τις διαδικασίες για την πλήρωση των δύο κενών Μητροπόλεων υπό το βλέμμα της Πατριαρχικής Εξαρχίας.
Μάλιστα, η παραίτησή του συζητήθηκε εκτενώς στη συνάντηση που είχε, την περασμένη Παρασκευή, αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Κρήτης με τον κ.κ. Βαρθολομαίο στο Φανάρι. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι της Κρητικής Εκκλησίας δεσμεύθηκαν στον Πατριάρχη ότι θα κινηθούν άμεσα, ώστε να καλυφθούν οι δύο κενές Μητροπόλεις (Κυδωνίας και Σφακίων), εκφράζοντας παράλληλα την πίστη τους στη «Μητέρα Εκκλησία».
Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν πρόσωπα-«κλειδιά» για την καταλλαγή της έντασης. Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος, ο Ιεραπύτνης και Σητείας Κύριλλος, καθώς και ο νομικός σύμβουλος, άρχοντας πρωτέκδικος του Πατριαρχείου, Δημήτριος Μηλαθιανάκης. Η επιλογή του κ. Μηλαθιανάκη εκτιμάται πως δεν είναι τυχαία, καθώς ο ίδιος είναι πρόσωπο απόλυτης εμπιστοσύνης του Οικουμενικού Θρόνου και αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις.
Μηνύματα
Γεγονός είναι ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, από τον περασμένο Απρίλιο που χήρεψε η Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου, εμφανιζόταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένος από τη στάση ορισμένων Κρητικών ιεραρχών. Οι ιεράρχες επιθυμούσαν για νέο ποιμενάρχη στα Χανιά τον Κισάμου Αμφιλόχιο. Με λίγα λόγια, η εκλογή να γίνει διά του μεταθετού, που σημαίνει ότι ο επίσκοπος μπορεί να μετακινηθεί από μία Μητρόπολη σε άλλη. Ωστόσο, το Φανάρι αντέδρασε. Λίγο αργότερα, η ελληνική κυβέρνηση με τροπολογία απαγόρευσε ρητά το μεταθετό εντός της Εκκλησίας Κρήτης. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες, επιστολές των Κρητικών ιεραρχών, παρεμβάσεις παραγόντων, αλλά και η προειδοποίηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για αλλαγή του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας Κρήτης.
Μάλιστα, αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο, επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός, αφού διεμήνυσε πως πρέπει να πέσουν οι τόνοι, κατέστησε σαφές ότι η τροπολογία θα ισχύσει.
Η τελευταία προσπάθεια που έπεσε στο κενό για την πλήρωση της Μητρόπολης Κυδωνίας έγινε στις 31 Οκτωβρίου, στη συνεδρίαση της επαρχιακής Συνόδου της Κρήτης. Παρά τις συνεννοήσεις για να βρεθεί η χρυσή τομή που θα οδηγούσε στην ολοκλήρωση της διαδικασίας, μητροπολίτες δεν συμμετείχαν στην εκλόγιμη διαδικασία, με αποτέλεσμα αυτή να αναβληθεί, χωρίς ωστόσο να ορισθεί νέα ημερομηνία.
Μπροστά σε όλα αυτά, ο κ.κ. Βαρθολομαίος έπρεπε να δώσει ένα τέλος στο κλίμα διχόνοιας. Μάλιστα, στις σκέψεις του ήταν να προχωρήσει και σε αλλαγές στον Καταστατικό Χάρτη της ημιαυτόνομης Εκκλησίας του Πατριαρχείου, στέλνοντας, έτσι, ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τους διαφωνούντες ιεράρχες της Κρήτης για το ποιος είναι αυτός που τελικά έχει τον «πρώτο λόγο» στα εκκλησιαστικά θέματα.
Παρέμβαση
Αλλωστε, για το Οικουμενικό Πατριαρχείο κάθε προσπάθεια αμφισβήτησης του ρόλου και του λόγου του θεωρείται casus belli. Σε μια κίνηση ματ, την προηγούμενη εβδομάδα, προχώρησε στη μετάθεση του μητροπολίτη Λάμπης και Σφακίων Ειρηναίου στη Μητρόπολη Μοσχονησίων.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν εκκλησιαστικές πηγές, στόχος της παρέμβασης του Οικουμενικού Πατριαρχείου ήταν, ουσιαστικά, να κενωθεί και δεύτερη μητροπολιτική θέση -ύστερα από εκείνη της Μητρόπολης Αποκορώνου-, ώστε, με βάση τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης, να αποστείλει ισάριθμη Εξαρχία από το Φανάρι και, ουσιαστικά, να ελέγξει τις εξελίξεις με την εκλογή των νέων μητροπολιτών.
