Ένα ξεχωριστό νέο έργο του Γιάννη Καλομοίρη, με τίτλο «Αμέθυστος – Ο ήχος του Κρητικού Αμπελώνα»
Της Ζωής Δικταίου
Αμέθυστος
Ἔκλαιε ἡ ρηγοπούλα καὶ φιλούσε
τοῦ Γιώργη τοῦ καβαλάρη τὰ χέρια
πού τῆς εἶχε γλιτώσει τὴ ζήση.
Ἔκλαιε κι ὁ πολεμιστὴς κι εὐλογοῦσε τὴν ὀμορφιά
πού τοῦ δωσε τὸ θάρρος
μ’ ἕνα ἔργο τρανὸ νὰ λυτρώσει
τὴν ἀντρίκεια ψυχή του γιὰ πάντα.
(Π. Πρεβελάκης)
Δεν διάλεξα τυχαία αυτή τη μέρα, ούτε το ποίημα του Παντελή Πρεβελάκη το γεμάτο συναίσθημα και συμβολισμούς. Μ’ αρέσει ο Γιώργης ο πολεμιστής, που ευλογεί την ομορφιά που τού ’δωσε το θάρρος, μ’ αρέσει που λυτρώνει και λυτρώνεται ο ίδιος μέσα από την πράξη και όχι με λόγια.
Μ’ αρέσει και ο Γιάννης, που «όσο κι αν έχει τον καιρό κόντρα, δεν σταματά χωρίς να δει, τον ήλιο να προβαίνει!»
Το νέο του έργο, είναι χρέος τιμής στην Γαία, τη Μινώα Γαία, είναι “ Επτά βαθιές ρίζες της Κρητικής Γης”. Συνδέει αριστοτεχνικά τη μουσική, με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κρήτης. Κάθε ποικιλία σταφυλιού αντιστοιχεί σε διαφορετική μελωδική και συναισθηματική εμπειρία, και δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η μουσική γίνεται «αφήγηση», όπου ο γεμάτος ευαισθησία και νοσταλγία ήχος εκφράζει γεύσεις, τοπία, ψυχές, ανθρώπινες ιστορίες, όνειρα.
Υψώνεται ένα ποτήρι, επιστρέφει η μνήμη αλλιώς, με φιλοσοφική και πολιτιστική διάσταση για να συνδέσει τον άνθρωπο με ό,τι ξέχασε, με τον τόπο και τον χρόνο. Η μουσική και το κρασί λειτουργούν ως γέφυρες. Οι ποικιλίες του σταφυλιού αποκτούν βαθιές «μουσικές ρίζες» στην ψυχή, κάθε μια με το δικό της χαρακτήρα, ανάγνωση και αναγνώριση της αξίας της παράδοσης.
Σε έναν κόσμο που δεν σταματά να υπονομεύει τις αξίες, έρχεται ένας «Αμέθυστος» ύμνος στην αξιοπρέπεια και την ανθρώπινη αντίσταση.
Στην καρδιά της Κρήτης, ανάμεσα σε λόφους, φαράγγια και χωριά, απλώνονται αμπέλια με ιστορίες αιώνων. Κάθε σταφύλι, κάθε ποικιλία, είναι μια προσωπική αφήγηση, μια ψηφίδα μνήμης, γεύσης και ήχου. Το μουσικό αυτό έργο, μάλλον γεννήθηκε από την ισχυρή θέληση του Γιάννη Καλομοίρη και των συνεργατών του, να ενώσουν θύμηση, νοσταλγία και μνήμες, σε μελωδίες που μεταλαβαίνουν γη και ουρανό, φιλία και πολιτισμό, ήλιο και βροχή, όλα στις ανοιχτές χούφτες του ανθρώπου που γεύεται την αγάπη και ονειρεύεται αθανασία και αιωνιότητα στο μεσοφόρι της νύχτας με τον αρχαίο θεό παρόντα. Κι όσο ο Διόνυσος παρακολουθεί τρύγο και τρυγητάδες, θ’ ανοίγει τρεις δίπλες ο χορός του Πεντοζάλη για να βρίσκει νήμα και νόημα η αρχέγονη ουσία, ταυτότητα και ερωτικό χαρακτήρα η μικρή μας ζωή.
Κι από τη γλύκα του «Πλυτού» των Ανωγείων, με τη μελαγχολία της γοητείας της μελωδίας που έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τη φήμη του πολύτιμου και την πολυτέλεια της αντοχής, θα υψωθεί ένα άλλο ποτήρι γεμάτο «Ξερικό» μύηση ακριβή στη συμπύκνωση και τη σοφία του χρόνου. Είναι βέβαιο πως δεν θα σταματήσει τούτη η γευστική και μουσική διαδρομή εδώ. Συνδέοντας την εμπειρία με τη νοηματοδότηση του χρόνου, θα γευτείς το «Ρωμέικο» παλιό κρασί, για ν’ αρχίσεις καινούργιο μεγάλο ταξίδι, σε ζεστές μέρες και δροσερές νύχτες, έτσι ακριβώς όπως το φαντάζεσαι, και πάλι όμως, δεν θα πεις πως είναι αυτό το αποκορύφωμα της μύησης, όχι πριν ένα πολύτιμο παλαιωμένο «Λιάτικο» σε παρασύρει για ξυπνήσει όλο το ταμπεραμέντο της μεσογειακής θάλασσας, με το ρίσκο, την αθωότητα και τη δύναμη που έχει το πρώτο ξύπνημα στο φως. Κι εκεί που νομίζεις πως η μελωδία έχει μπολιάσει την καρδιά σου, σηκώνει δική του παντιγιέρα ο νους, «όρτσα» λέει η μέσα φωνή, «όρτσα, να συλλογίζεσαι και να γυρεύεις την αλήθεια». «Όρτσα» κι ένα ποτήρι «Μαντηλάρι» έρχεται να πάρει τη θέση του, με την επιβλητική του προσωπικότητα να γίνεται όχημα, για την εμπειρία τού εδώ και τώρα, συνδέοντας αυτή την απλή, την καθημερινή ζωή, με βαθύτερες πνευματικές αναζητήσεις.
«Αμέθυστος» λοιπόν, ένα έργο ωδή στην Κρητική γη και παράδοση, ανοικτή πρόσκληση στον ακροατή σε μια πολυαισθητηριακή πανδαισία ακουσμάτων. Κάθε κομμάτι εμπνέεται από μια ιδιαίτερη ποικιλία σταφυλιού για να ενώσει στην ίδια μεταξοκλωστή του χρόνου, την ανθρώπινη ευαισθησία με το ήθος, γιατί η διασύνδεση της τέχνης με τη ζωή είναι πράξη αντίστασης. Η μουσική σύνθεση συνδυάζει παράδοση και προσωπική αφήγηση, προσφέροντας μια εμπειρία που αγγίζει τόσο τους λάτρεις της μουσικής όσο και του κρασιού. Το κρασί μοιάζει με τη μουσική τόσο στην απόλαυση όσο και στην κατανόηση. Οι ρυθμοί, οι μελωδίες και οι αρμονίες μεταφέρουν τη γεύση, την ατμόσφαιρα και την ψυχή κάθε ποικιλίας, δημιουργώντας ένα έργο που τιμά τις ρίζες και μας καλεί να τις ακολουθήσουμε σε ένα μοναδικό ταξίδι αισθήσεων και συναισθημάτων.
Γράφει ο Ν. Καζαντζάκης στην Ασκητική: «Σε ποια εποχή του αμπελιού σου έλαχε ο κλήρος να δουλεύεις; Στα σκάμματα; Στον τρύγο; Στα ξεφαντώματα; Όλα είναι ένα. Σκάβω και χαίρουμαι όλον τον κύκλο του σταφυλιού, τραγουδώ μέσα στη δίψα και στο μόχτο μου, μεθυσμένος από το μελλούμενο κρασί. Κρατώ το γιομάτο ποτήρι και ξαναζώ το μόχτο του παππού και του προπάππου. Κι ο ιδρώτας της δουλειάς τρέχει κρουνός στο αψηλό καταμέθυστο κρανίο.»
Ο Γιάννης Καλομοίρης, στο έργο «Αμέθυστος» κάνει πράξη όλα τα παραπάνω, μετατρέπει τον μόχθο σε μέθεξη, Συνδέει το παρόν με το παρελθόν με μια διάχυτη αίσθηση συνέχειας με τις γενιές που προηγήθηκαν, μια μουσική αναδρομή στην κληρονομιά του τόπου ως δώρο, και η «μουσική» σύνδεση πολυεπίπεδη συλλογική και υπαρξιακή ταυτόχρονα.
🎵 Ακούστε το έργο εδώ: https://youtu.be/80v1_FNzBUo?si=Z7mpvbxld5Q4N4nL
Αύριο, εν ονόματι της αγάπης
Ζωή Δικταίου
Κέρκυρα, 3 Νοέμβρη 2025
Βιογραφικό σημείωμα
Η Ζωή Δικταίου (λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Χαρούλας Βερίγου) γεννήθηκε το 1962 στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης και μεγάλωσε στο Τζερμιάδων Οροπεδίου Λασιθίου. Είναι πτυχιούχος της Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων Κέρκυρας. Στη διάρκεια της επαγγελματικής της πορείας, εργάστηκε στον ξενοδοχειακό τομέα και στις Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Η Ζωή Δικταίου συνεργάζεται με διάφορα διαδικτυακά περιοδικά, όπως: Ποιείν, Fractal, Περί ου, Open Book, κ.ά., ενώ στίχοι της έχουν μελοποιηθεί. Έχει συμμετάσχει σε ημερίδες και συνέδρια. Η μέχρι τώρα εργογραφία της περιλαμβάνει τα εξής έργα:
Αύριο, μια Ελένη (Ποιητική συλλογή)
Αύριο, μια ελιά ή μέσα πατρίδα (Ποιητική συλλογή)
Λασίθι, Τόπος Μέγας – Η κούπα των θεών (Αφήγημα)
Αύριο, αφή αλμύρας οι λέξεις (Ποιητική συλλογή)
Αθιβολή γαρύφαλλο και θύμηση κανέλλα (Διηγήματα)
Αύριο στάχυα οι λέξεις (Ποιητική συλλογή)
Οι άλλες ν’ απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα (Διηγήματα)
Μια κούρσα για τη Χαριγένεια (Μυθιστόρημα)
Αύριο, νυχτώνει φθινόπωρο (Μυθιστόρημα)
Ιστορίες για φεγγάρια (Παιδική Λογοτεχνία)
Στην ψηφιακή έκδοση κυκλοφορούν τα εξής έργα:
«Αύριο, της όστριας παλιές αφορμές» (Μαντινάδες)
«Ούτε η πρώτη στο Παρίσι, ούτε η τελευταία στον κόσμο» (Μικρές ιστορίες γυναικών)
«Ποιητικό αφιέρωμα στο φθινόπωρο»
«Κέρκυρα, σμίλη της ψυχής, φως στη βροχή» (Αφήγημα, δίγλωσση έκδοση: Ελληνικά και Αγγλικά, μετάφραση Γεωργία Λαπατά)
«Ζαχαρούλα τ’ όνομά σου και γλυκό το φίλημά σου» (Νουβέλα)
Συμμετέχει επίσης σε συλλογικά έργα όπως:
Γράμματα της ποίησης
Μονόλογοι
Λογοτεχνικά Μονοπάτια
Λογοτεχνικό Ολόγραμμα (ένα και δύο)
Ο δικός μας Ερωτόκριτος (Μαρτυρίες)