O Σταύρος Καλαφάτης, αριστερά, Υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδιος για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο ΙΤΕ
Ανακοίνωση από το Σύλλογο Ερευνητών/Ερευνητριών και Εργαζομένων στην Έρευνα Ηρακλείου (ΣΕΕΕΗ):
Την Παρασκευή 19/9 ο υφυπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης, επισκέφθηκε τα ερευνητικά ιδρύματα του ΙΤΕ και του ΕΛΚΕΘΕ στο Ηράκλειο. Για άλλη μία φορά διατρανώθηκε ότι «ενισχύεται στην πράξη η έρευνα και η καινοτομία, και αναδεικνύει το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) ως έναν από τους βασικούς αναπτυξιακούς πυλώνες της χώρας μας στις νέες τεχνολογίες». Αυτές οι δηλώσεις έρχονται την ώρα που η χρηματοδοτική έρημος και η οικονομική ασφυξία των Ιδρυμάτων και των εργαστηρίων αναγκάζουν δεκάδες νέους ερευνητές και ερευνήτριες να εγκαταλείψουν τα εργαστήρια, είτε για το εξωτερικό, είτε για να βρουν δουλειά οπουδήποτε αλλού.
Ακόμη πιο προκλητικό είναι το γεγονός, ότι αυτά λέγονται μετά από ένα καλοκαίρι που βγήκαν τα σκανδαλώδη αποτελέσματα του Trust your Stars. Πέρα από τη μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των αποτελεσμάτων και την αβέβαιη χρηματοδότηση, ήταν εξοργιστική η ίδια η διαδικασία της αξιολόγησης που ακολουθήθηκε. Χαρακτηρίζεται από αδιαφάνεια, καταχρηστικές πρακτικές, ακόμα και … χρήση ChatGPT (κατά τα φαινόμενα) στη συγγραφή των εκθέσεων που έλαβαν οι αιτούντες.
Ενώ ταυτόχρονα, τα πρόγραμμα του EMBO (European Molecular Biology Organization) κόπηκαν οριζόντια στους Έλληνες ερευνητές λόγω της μη τήρησης των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελλάδας στον οργανισμό. Το αποτέλεσμα είναι υποψήφιοι διδάκτορες να αναγκάζονται να σταματήσουν την διατριβή τους, να μένουν άνεργοι στα ξαφνικά ερευνητές/τριες, και συγκεκριμενα ακόμα και μητέρα με μωρό παιδί. Ενώ ταυτόχρονα τα ερευνητικά project παγώνουν, καθώς δεν υπάρχει καμία άλλη πηγή χρηματοδότησης.
Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι καινούρια, είναι αποτελέσματα της πολιτικής για την έρευνα στην ΕΕ και φυσικά και στη χώρα μας, αφού όλες οι κυβερνήσεις έχουν συνυπογράψει, στηρίξει κι υλοποιήσει τις σχετικές αποφάσεις. Οι σποραδικές προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων, με μεγάλα χρηματοδοτικά κενά ενδιάμεσα, δεν επιτρέπουν στους ερευνητές να προγραμματίσουν την εργασία τους, να οργανώσουν τη λειτουργία του εργαστηρίου τους. Επιπλέον, η διαθέσιμη χρηματοδότηση είναι πολύ χαμηλή κι εντελώς αναντίστοιχη με τις απαιτήσεις του ερευνητικού έργου.
Όταν οι εκάστοτε κυβερνώντες και διοικούντες μιλούν για «ανταγωνιστικά προγράμματα» εννοούν ακριβώς αυτό: οι ερευνητικές ομάδες να διαγωνίζονται για τα ψίχουλα που μοιράζουν με το ένα χέρι κυβερνήσεις και Κομισιόν, την ίδια στιγμή που με το άλλο ταΐζουν με τη σέσουλα τα μεγάλα μονοπώλια που ουσιαστικά «παραγγέλνουν» τις προσκλήσεις των προγραμμάτων. Ώστε στη συνέχεια να μπορούν να εκμεταλλεύονται και να πατεντάρουν τα αποτελέσματα που το δημόσιο χρηματοδότησε, θωρακίζοντας την κερδοφορία των μονοπωλίων της ΕΕ έναντι ανταγωνιστών της.
Η βαριά υποχρηματοδότηση της έρευνας υπήρξε στρατηγική επιλογή για όλες τις κυβερνήσεις, ανεξάρτητα από το χρηματοδοτικό εργαλείο. Πρόκειται για συστηματική πρακτική ώστε, μεταξύ άλλων, να αποσπάται από τους ερευνητές το μέγιστο αποτέλεσμα με το λιγότερο κόστος και ανεξάρτητα από τις συνέπειες στην ερευνητική υποδομή και ανθρώπινο δυναμικό.
Και το πιο σοβαρό: έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της στον προσδιορισμό των ίδιων των ερευνητικών ερωτημάτων όπου, όλο και πιο συχνά, το βασικό κριτήριο δεν είναι η εξέλιξη της επιστήμης και οι σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας, αλλά η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και η προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες στρατηγικές στοχεύσεις της ΕΕ (βλ. “πράσινη” και ψηφιακή μετάβαση) ή/και του ΝΑΤΟ (βλ. πολεμική οικονομία).
Τώρα είναι η ώρα η δικαιολογημένη αγανάκτηση των ερευνητριών κι ερευνητών για τον εμπαιγμό από την κυβέρνηση της ΝΔ, να γίνει αγωνιστική διεκδίκηση και πείσμα για ανυποχώρητο αγώνα ενάντια στον πραγματικό ένοχο, το ίδιο το θεσμικό/οικονομικό πλαίσιο – κι όχι ορισμένες πλευρές της εφαρμογής ή της διαχείρισής του.
Τα σωματεία και μαζικοί φορείς όλης της χώρας έχουν ήδη μπει σε τροχιά προετοιμασίας για μαζική πανελλαδική πανεργατική απεργία την 1η του Οκτώβρη, για να δώσουμε απάντηση σε όλα αυτά που απαξιώνουν τις ζωές μας.
Σύλλογος Ερευνητών/Ερευνητριών και Εργαζομένων στην Έρευνα Ηρακλείου (ΣΕΕΕΗ)