Τα ντοκουμέντα της εξέγερσης: Οι συγκλονιστικές εκπομπές του ραδιοσταθμού και σπάνιες φωτογραφίες

Τα ντοκουμέντα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, με αποσπάσματα από τις συγκλονιστικές εκπομπές του παράνομου ραδιοσταθμού

Στις 14 Νοεμβρίου 1973 φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα και ξεκίνησαν διαδηλώσεις εναντίον του βάναυσου στρατιωτικού καθεστώτος. Οι φοιτητές που αυτοαποκαλούνταν «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», οχυρώθηκαν μέσα στο κτίριο της σχολής επί της οδού Πατησίων και ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη. Το, πλέον ιστορικό, μήνυμά τους ήταν: «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία». Εκφωνητές του σταθμού ήταν η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης. Το πρώτο βράδυ της κατάληψης του Πολυτεχνείου μια ομάδα περίπου εκατό χουντικών νεολαίων της οργάνωσης Κόμμα 4ης Αυγούστου (Κ4Α) του Κώστα Πλεύρη μαζί με ασφαλίτες και παρακρατικούς αποφάσισαν να οργανώσουν εισβολή στο Πολυτεχνείο, αλλά ελλείψει σχεδιασμού και ηγεσίας περιορίστηκαν στην παρεμπόδιση της τροφοδοσίας των φοιτητών από εξωτερικές ομάδες περιφρούρησης.

Οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια και οι εκδηλώσεις ενάντια στο καθεστώς της Χούντας αυξήθηκαν. Κυρίως στην Αθήνα αλλά και σε σημεία της επαρχίας δημιουργήθηκαν συνθήκες εξέγερσης. Από τις 14 Νοεμβρίου μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου (και πιο περιορισμένα μέχρι τις 18 Νοεμβρίου) στήθηκαν οδοφράγματα και διεξήχθησαν οδομαχίες μεταξύ εξεγερμένων και αστυνομίας.

Τη νύχτα της 16ης Νοεμβρίου η ίδια ομάδα νεολαίων του Κ4Α που είχε συγκεντρωθεί το πρώτο βράδυ, μεταξύ των οποίων ο μελλοντικός αρχηγός της Χρυσής Αυγής Νίκος Μιχαλολιάκος, εκτός όσων είχαν αποφασίσει να συνδράμουν τις δυνάμεις καταστολής, όπως ο Ηλίας Τσιαπούρης, που μαζί με άλλους παρακρατικούς πυροβολούσε διαδηλωτές από την ταράτσα του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία της οργάνωσης, στη διασταύρωση των οδών Μπουμπουλίνας και Αλεξάνδρας. Διασκορπίστηκαν, ωστόσο, μετά την επίθεση ενός αγήματος αστυνομικών που δεν αντιλήφθηκε την ταυτότητά τους.

Στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ οι διαπραγματεύσεις για ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών από το χώρο του Πολυτεχνείου βρίσκονταν σε εξέλιξη, αποφασίστηκε από την μεταβατική κυβέρνηση η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα που είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη. Κατά την είσοδο του άρματος συνθλίβονται 2–3 φοιτητές που βρίσκονται πίσω από την πύλη (γεγονός «λίαν πιθανό αλλά ανεπιβεβαίωτο» σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά). Επίσης, από τα συντρίμμια τραυματίστηκε σοβαρά, με συντριπτικά κατάγματα στα πόδια, η φοιτήτρια Πέπη Ρηγοπούλου. Ο σταθμός του Πολυτεχνείου έκανε εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους και στη συνέχεια ο εκφωνητής απήγγειλε τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο. Η μετάδοση συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Η πτώση της πύλης ακολουθήθηκε από την είσοδο μιας μονάδας ενόπλων στρατιωτών των ΛΟΚ που οδήγησαν τους φοιτητές, χωρίς βια, έξω από το Πολυτεχνείο, μέσω της πύλης της οδού Στουρνάρη. Οι αστυνομικές δυνάμεις που περίμεναν στα δυο πεζοδρόμια της Στουρνάρη επιτέθηκαν στους φοιτητές, την έξοδο των οποίων αποφασίζουν (σύμφωνα και με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά) να περιφρουρήσουν κάποιοι από τους στρατιώτες, οι οποίοι σε ορισμένες περιπτώσεις επενέβησαν και εναντίον των αστυνομικών που βιαιοπραγούσαν στους φοιτητές. Πολλοί φοιτητές βρήκαν καταφύγιο σε γειτονικές πολυκατοικίες. Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας άνοιξαν πυρ από γειτονικές ταράτσες, ενώ άνδρες της ΚΥΠ καταδίωξαν τους εξεγερθέντες. Οι εκφωνητές του σταθμού του Πολυτεχνείου παρέμειναν στο πόστο τους και συνέχισαν να εκπέμπουν για 40 λεπτά μετά την έξοδο, οπότε συνελήφθησαν

Στρατιώτες και αστυνομικοί έβαλαν με πραγματικά πυρά κατά πολιτών μέχρι και την επόμενη μέρα, με συνέπεια αρκετούς θανάτους στον χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά και στην υπόλοιπη Αθήνα. Η πρώτη επίσημη καταγραφή τον Οκτώβριο του 1974, από τον εισαγγελέα Δημήτρη Τσεβά, εντόπισε 18 επίσημους ή πλήρως βεβαιωθέντες νεκρούς και 16 άγνωστους «βασίμως προκύπτοντες». Ένα χρόνο αργότερα ο αντιεισαγγελέας εφετών Ιωάννης Ζαγκίνης έκανε λόγο για 23 νεκρούς, ενώ κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε προστέθηκε ακόμη ένας. Οι πρώτες δημοσιογραφικές προσπάθειες για την καταγραφή των γεγονότων μιλούσαν για 59 νεκρούς ή και 79 θύματα, με βάση τον κατάλογο Γεωργούλα. Σύμφωνα με έρευνα του Διευθυντή Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Λεωνίδα Καλλιβρετάκη το 2003, ο αριθμός των επωνύμων νεκρών ανέρχονταν σε 24, ενώ αυτός των νεκρών αγνώστων στοιχείων σε 16.

Ο Χρήστος Λάζος υποστήριξε ότι οι νεκροί είναι 83 και ίσως περισσότεροι. Ανάμεσά τους ο 19χρονος Μιχάλης Μυρογιάννης, ο μαθητής λυκείου Διομήδης Κομνηνός καθώς και ένα πεντάχρονο αγόρι που σκοτώθηκε από πυροβόλο όπλο στρατιώτη στην περιοχή του Ζωγράφου. Κατά τη δίκη των υπευθύνων της χούντας υπήρξαν μαρτυρίες για τον θάνατο πολλών πολιτών κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Τέλος χιλιάδες σύμφωνα με εκτιμήσεις ήταν οι τραυματίες πολίτες.

Σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973

(πηγή: lifo.gr)

Τον Σεπτέμβριο του 1974,επί Μεταπολίτευσης πια, κυκλοφόρησε ένα πολύ ξεχωριστό βιβλίο από τις εκδόσεις Ερμείας, που είχε τίτλο «Πολυτεχνείο: Από την κατάληψη στην εισβολή». Βασικά επρόκειτο για ένα λεύκωμα 160 σελίδων, στο οποίο συγκεντρώνονταν δεκάδες φωτογραφίες από τις ημέρες της εξέγερσης, της εισβολής κι εκείνων που επακολούθησαν – ένα διάστημα που ξεκινά την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 1973.

Οι φωτογραφίες αυτές πάρθηκαν: α) από δύο ταινίες της ολλανδικής τηλεόρασης, που γύρισαν οι Albert Coerant, Charles Schwietert και Henri Jenner, β) από την ταινία του Δημήτρη Μακρή «Εδώ Πολυτεχνείο», γ) από τον φωτορεπόρτερ Αλέκο Βουτσαρά και δ) από ερασιτέχνες φωτογράφους.

Είκοσι από αυτές τις φωτογραφίες αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια…

Οι φωτογραφίες αυτές πάρθηκαν: α) από δύο ταινίες της ολλανδικής τηλεόρασης, που γύρισαν οι Albert Coerant, Charles Schwietert και Henri Jenner, β) από την ταινία του Δημήτρη Μακρή «Εδώ Πολυτεχνείο», γ) από τον φωτορεπόρτερ Αλέκο Βουτσαρά και δ) από ερασιτέχνες φωτογράφους.

20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Ωραία φωτογραφία τραβηγμένη από μέσα προς τα έξω. Απέναντι (δηλαδή στο βάθος) βλέπουμε ένα super market και μια ιδιωτική σχολή… κοστολόγων και προγραμματιστών ηλεκτρονικών υπολογιστών (από τις πρώτες, υποθέτω, που είχαν ανοίξει στην Αθήνα και μάλιστα απέναντι από το Πολυτεχνείο).
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Ο κόσμος αρχίζει να μαζεύεται. Τα τρόλεϊ δεν μπορούν να περάσουν, κι εμείς διαβάζουμε τις διαφημίσεις που είναι τοποθετημένες πάνω τους. «Θέατρον Ακάδημος/ Φρουρά στο Ρήνο/ Πέτρος Φυσσούν», «Σουηπστέηκ», αλλά και «Για σας κυρία μου/ Η εγκυκλοπαίδεια της σημερινής γυναίκας», «Η ιστορία της μητρότητος», «Ιστορία της ανθρωπότητος», «Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων»… Γενικώς πολύ βιβλίο… για όλη την οικογένεια.
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Σας μιλάω σαν πατέρας»…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς…»
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Γενική απεργία», «Κάτω η χούντα», «Κάτω ο φασισμός», «Κάτω το ποδόσφαιρο»…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Έχε εμπιστοσύνη στα ελληνικά χέρια»(!) πάνω από τις αφίσες του Cin – Cin, ενός από τα ροκ κλαμπ της εποχής (στην αρχή της Ζωοδόχου Πηγής). Διαβάζουμε και τα ονόματα των συγκροτημάτων… Συγκρότημα, Παρέα, Δοκησίσοφοι, ο γνωστός μας Χρήστος Κυριαζής κ.ά.
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Κι άλλα συνθήματα… «Η γη είναι δική μας», «Εργάτες Αγρότες Φοιτητές», «20% στη Παιδεία», «Αδούλωτη Ελλάδα», και τα κλασικά «Έξω αι ΗΠΑ», «Έξω το ΝΑΤΟ»…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Προσέξτε τον πυροβολητή πάνω στο τανκ που κρατάει πιστόλι…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Οι σκιές στολές φοράνε»…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Έξω αι ΗΠΑ», «Κάτω η Χούντα», «Ελευθερία», «Έξω οι Αμερικάνοι»… και νερά, πολλά νερά…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Διαφήμιση του “Old Navy” στο βάθος.
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Θάνατος στο φασισμό», «Μαρκεζίνη μασκαρά», «Δεν σε θέλει ο λαός πάρτον (πίθηκο) κι εμπρός» (κι αυτό για τον Μαρκεζίνη), «Οι φοιτητές δεν βολεύονται βουλεύονται», «W.C. στον όροφο της Αρχιτεκτονικής»…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 «Κάτω η χούντα», «Κάτω ο φασισμός», «Ελευθερία», «Όχι στον εμπαιγμό ενός τρελλού» (για τον Παπαδόπουλο), «Έξω οι Αμερικάνοι» κι άλλα διάφορα…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Ομόνοια και 3ης Σεπτεμβρίου. Τσόντα και τανκ. Το Νησί της Αμαρτίας… ψηλά… Εργάκι με το Γιώργο Στρατηγάκη και τη Λία Φλέσσα…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973
 Η χούντα κάνει… παρέλαση τον Νοέμβρη στην Πανεπιστημίου. Έκαστος στο είδος του και ο Λουμίδης στους καφέδες…
20 σπάνιες φωτογραφίες από το Πολυτεχνείο, 14 έως 19 Νοεμβρίου 1973

Σχετικά Άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

* Το email σας δεν θα εμφανιστεί