Μνημείο συγκάλυψης και προσπάθεια να γίνει «απονομή» αθωότητας στον υπουργό Ανάπτυξης
Η εισαγγελική διάταξη με την οποία τίθεται στο αρχείο η δικογραφία που εξέταζε τη σχέση του υπουργού Αδωνη Γεωργιάδη με το σκάνδαλο της Novartis, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, αποτελεί μνημείο συγκάλυψης και προσπάθεια να γίνει «απονομή» αθωότητας στον υπουργό Ανάπτυξης. Πολλοί τη χαρακτηρίζουν νομικό πραξικόπημα, ενώ στο περιεχόμενο της διάταξης βλέπουν μια επιχειρηματολογία που αντιστρατεύεται την κοινή και τη νομική λογική.
Ο σκληρός όρος «πραξικόπημα» ωστόσο δεν αφορά μόνο το περιεχόμενο, το οποίο εδώ και μέρες έχει γίνει αντικείμενο σχολίων στον δημόσιο χώρο για το είδος των παράλογων επιχειρημάτων που χρησιμοποιούνται προκειμένου να χαρακτηριστεί ο Αδ. Γεωργιάδης άμοιρος ευθύνης. Όπως γράφουν οι Κώστας Βαξεβάνης και Βαγγέλης Τριάντης για το documentonews.gr, αφορά κυρίως το γεγονός ότι ο εισαγγελέας εφετών Παναγιώτης Καψιμάλης, ο οποίος υπογράφει τη διάταξη αρχειοθέτησης, αντί να λάβει υπόψη δύο πορίσματα των τριών επίκουρων εισαγγελέων, προχωρά σε μια δική του εκτίμηση, στην οποία με πρωτοφανή μάλιστα νομικό τρόπο επιχειρεί να αθωώσει ηθικά τον Αδ. Γεωργιάδη. Κανένα από τα εισηγητικά πορίσματα τα οποία χρησιμοποίησε δεν υιοθετούσε τη λογική ότι δεν υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία εναντίον του Αδ. Γεωργιάδη, όπως καταλήγει ο εισαγγελέας εφετών Καψιμάλης.
Αντιθέτως, το μεν ένα μιλάει για παραγραφή των αδικημάτων, το δε άλλο για ύπαρξη επαρκών ενοχοποιητικών στοιχείων για τα οποία ο υπουργός πρέπει να κληθεί να δώσει εξηγήσεις. Ο εισαγγελέας εφετών βγάζει το δικό του «πόρισμα», το οποίο τυποποιεί ως διάταξη, θυμίζοντας την εποχή που ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γιώργος Σανιδάς είχε παραβλέψει την άποψη που είχαν εκφράσει οι εισαγγελείς Ελένη Σωτηροπούλου και Ηλίας Κολιούσης, οι οποίοι μιλούσαν για ευθύνη των υπουργών στο σκάνδαλο Βατοπεδίου, για να μη στείλει τη δικογραφία στη Βουλή.
Από αλλαγές στις διαδόσεις
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μετά την (ελέω κυβερνητικής μεθόδευσης) λήξη της θητείας της προϊσταμένης της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη δημιουργήθηκε μια νέα υπερ-εισαγγελία Οικονομικού Εγκλήματος, με επικεφαλής τον εισαγγελέα εφετών Χρήστο Μπαρδάκη. Αυτή η εισαγγελία ανέλαβε τη συνέχιση της έρευνας για τη Novartis με ερευνώμενους τον Αδ. Γεωργιάδη και τον Δημήτρη Αβραμόπουλο. Οι εισαγγελείς που ανέλαβαν την έρευνα για τον Αδ. Γεωργιάδη ήταν οι επίκουροι Αντωνία Γεωργίου, Μιχάλης Μιχαλόπουλος και Αικατερίνη Κολιοκώστα, με εποπτεύοντα την έρευνα τον εισαγγελέα εφετών Π. Καψιμάλη.
Από τον Νοέμβριο του 2021 κύκλοι της Νέας Δημοκρατίας προσκείμενοι στον Αδ. Γεωργιάδη διέδιδαν πως «η υπόθεση του Αδωνη θα κλείσει». Την άποψη αυτή εξέφραζε και ο υπουργός Ανάπτυξης.
Στις 24 Ιανουαρίου 2022 ο εισαγγελέας Π. Καψιμάλης υπογράφει τη διάταξη αρχειοθέτησης της υπόθεσης του Αδ. Γεωργιάδη, αφού έχει λάβει δύο πορίσματα των τριών επίκουρων εισαγγελέων οι οποίοι είχαν ενημερωθεί για το περιεχόμενο της δικογραφίας. Οι δύο από τους επίκουρους, Μιχ. Μιχαλόπουλος και Αικ. Κολιοκώστα, στο πόρισμά τους αποφαίνονται προς τον επιβλέποντα την έρευνα ότι τα πιθανά αδικήματα έχουν παραγραφεί. Η τρίτη εισαγγελέας, η Αντ. Γεωργίου, εκφράζει την άποψη ότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις εναντίον του Αδ. Γεωργιάδη και πρέπει να ζητηθεί η άδεια της Βουλής προκειμένου να κληθεί να δώσει εξηγήσεις.
Ο Καψιμάλης τον βρήκε αθώο
Παρά τα δύο πορίσματα των εισαγγελέων που γνώριζαν την ουσία της υπόθεσης, ο ανώτερός τους Π. Καψιμάλης γράφει και υπογράφει (δύο φορές μάλιστα, από αμέλεια) διάταξη στην οποία αποφαίνεται ότι δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για τη δίωξη του υπουργού. Δηλαδή δεν υιοθέτησε ούτε την άποψη της πλειοψηφίας που γνωμοδότησε για παραγραφή, αλλά προχώρησε, ως μη όφειλε, στο να εκφράσει γνώμη αθωότητας για τον Αδ. Γεωργιάδη και μη εντοπισμού στοιχείων.
Η απόφαση του εισαγγελέα Καψιμάλη να παραβλέψει τα περί παραγραφής δεν είναι απλή αβλεψία. Είναι αυτεπάγγελτη υποχρέωση του εισαγγελέα να ελέγξει την παραγραφή μιας υπόθεσης και αν τη διαπιστώσει απαγορεύεται να προχωρήσει στην ουσία της υπόθεσης καθώς δεν ενδιαφέρει την ποινική έννομη τάξη.
Ενώ η εισαγγελική αρχή είναι αδιαίρετη κι ενώ υπάρχουν δύο εισαγγελείς που διαπιστώνουν παραγραφή και μία εισαγγελέας που στο πόρισμά της εισηγείται την κλήση του Αδ. Γεωργιάδη σε έγγραφες εξηγήσεις, εκείνος (ο Π. Καψιμάλης) επιλέγει να μην ακολουθήσει καμία άποψη. Γιατί προχωρά σε αυτή την –έως και ποινικά κολάσιμη– πράξη; «Διότι», όπως σημειώνουν νομικοί, «εάν ακολουθούσε ευθέως την άποψη περί παραγραφής, δεν θα μπορούσε να τοποθετηθεί επί της ουσίας, ενώ εάν ακολουθούσε ευθέως την άποψη ότι η υπόθεση δεν παραγράφηκε, θα δικαίωνε την άποψη του ΣΥΡΙΖΑ και παράλληλα θα “απάλλασσε” τη συνάδελφό του Ελ. Τουλουπάκη, η οποία κατηγορείται ότι έλεγξε παραγεγραμμένη υπόθεση».
Αν και οι λόγοι που το έκανε είναι άγνωστοι (επιλέγουμε την αθώα εκδοχή), η πραγματικότητα είναι δεδομένη. Είναι ασυνήθιστο εισαγγελέας να μην τάσσεται υπέρ των εισηγήσεων των καθ’ ύλην αρμόδιων συναδέλφων του και να επιλέγει ευθέως μια λύση που είναι, όπως επιμένουν ακόμη και συνάδελφοί του, παράνομη.
Εμπειρος νομικός σημειώνει ότι «ο εισαγγελέας όταν διαπιστώνει παραγραφή δεν ελέγχει και δεν έχει τη δικονομική δυνατότητα να τοποθετηθεί για την ουσία της υπόθεσης. Εν προκειμένω ο εισαγγελέας Π. Καψιμάλης, ενώ μνημονεύει τις δύο απόψεις που υπάρχουν, για την παραγραφή επιλέγει συνειδητά να μη λάβει θέση περί της παραγραφής ή μη. Στη συνέχεια “αθωώνει” τον Αδ. Γεωργιάδη αναφέροντας ρητά ότι οι υπάρχουσες ενδείξεις δεν είναι επαρκείς. Δηλαδή επιλέγει τη διατύπωση ότι υπάρχουν ενδείξεις ενοχής, και όχι καθόλου, αλλά ότι αυτές δεν κρίνονται επαρκείς. Ετσι όμως παραβαίνει διττά το καθήκον του για να παράσχει στον Αδ. Γεωργιάδη ηθική ωφέλεια, χωρίς μάλιστα να τον καλέσει, ως θα όφειλε, σε έγγραφες εξηγήσεις».
Η ενοχή της λογικής
Ο εισαγγελέας Π. Καψιμάλης με τη διάταξή του δεν αντιστρατεύεται μόνο τη συνήθη νομική πρακτική προς όφελος του Αδ. Γεωργιάδη, αλλά προχωρά (διαβάστε στις επόμενες σελίδες) και σε πρωτοφανείς αντινομίες. Σαθρά επιχειρήματα, πέρα από την κοινή και τη νομική λογική, επιστρατεύονται για να αθωώσουν τον υπουργό. Η προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» καταθέτει ότι ο Αδ. Γεωργιάδης χρηματιζόταν από τη Novartis μέσω της γραμματέα του Βασιλικής Κατραβά, ο τραπεζικός έλεγχος βρίσκει πραγματικά ότι υπάρχουν καταθέσεις από την Κατραβά προς τον Αδ. Γεωργιάδη, αλλά η κατάθεση που έχει επιβεβαιωθεί αμφισβητείται γιατί, κατά τον Καψιμάλη, ο φάκελος με τα χρήματα ήταν ελαφρύς, άρα δεν απαιτούσε να είναι και η «Κελέση» παρούσα στον χρηματισμό. Τα δε ποσά που βρίσκονται στους λογαριασμούς χαρακτηρίζονται «αδιευκρίνιστα» και «πιθανόν προερχόμενο από φορολογικές παραβάσεις» και ο Αδωνης χαρακτηρίζεται αθώος. Δηλαδή ο εισαγγελέας, ο οποίος πρέπει να ερευνήσει από πού προέρχονται οι καταθέσεις που επιβεβαιώνουν τη μάρτυρα και να ασκήσει διώξεις, εφευρίσκει τον πρωτοφανή όρο νομιμοποίησης εσόδων «αδιευκρίνιστο χρήμα».
Το εισαγγελικό κείμενο της διάταξης βρίθει από αντιφάσεις. Οταν για παράδειγμα ο εισαγγελέας προσπαθεί να αθωώσει τον Αδ. Γεωργιάδη, ο οποίος εισέβαλε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Τιμών Φαρμάκου και ανέτρεψε τις αποφάσεις υπέρ της Novartis, ισχυρίζεται ότι ο υπουργός δεν είχε σχέση με την τιμολόγηση φαρμάκου, την οποία κανόνιζε, λέει, ο τότε υφυπουργός Υγείας Αντώνης Μπέζας. Οταν όμως πρόκειται να αποδώσει στον Αδωνη κινήσεις κατά της Novartis υποστηρίζει ότι μείωσε τις εισπράξεις της, δηλαδή είχε αρμοδιότητα για το φάρμακο.
Η διάταξη έχει ήδη προκαλέσει θόρυβο σε όλο τον νομικό κόσμο, από τα δικηγορικά γραφεία έως τον Αρειο Πάγο. Η Δικαιοσύνη όχι μόνο εκτίθεται, αλλά εμφανίζεται εμπλεκόμενη με όσους επιχειρούν να την εργαλειοποιήσουν.
«Είναι απαράδεκτο και ποινικά ελεγκτέο ένας εισαγγελέας» σχολιάζουν συνάδελφοι του Π. Καψιμάλη «να διαπιστώνει τυχόν φορολογικές παραβάσεις αλλά την ίδια στιγμή να μη διαβιβάζει τη δικογραφία κατ’ άρθρο 37 ΚΠΔ στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για να ζητήσει την άρση της ασυλίας του ελεγχόμενου, καθόσον, εάν είχε διαπράξει φορολογικές παραβάσεις και δη αδιευκρίνιστες, δεν τις είχε διαπράξει ως υπουργός».
Στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, την οποία μάλιστα επισκέφθηκε αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ για να τονίσει την ανησυχία του κόμματος, πέφτει τώρα το βάρος των κινήσεων. Πρέπει να επέμβει άμεσα ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου για την πειθαρχική διερεύνηση όσων έχουν διαδραματιστεί με φόντο την υπόθεση και προκαλούν την κοινή γνώμη και κυρίως να ανασύρει τη δικογραφία από το αρχείο.
