Του Μανόλη Αστυρακάκη*
Τι θα σας πω σήμερα; Θα κάνουμε μάθημα γλωσσικό!
Ελάτε τώρα, μη με παρεξηγήσετε. Μπορεί να έχω κεκτημένη συνήθεια, αλλά δεν μου αρέσουν τέτοια μαθήματα. Και όταν χρειάζεται να πούμε κάτι σχετικά με τη γλώσσα, αυτό πρέπει να γίνεται με φιλική και παιγνιώδη προσέγγιση. Δεν συντάσσομαι με μερικούς γλωσσαμύντορες που συχνά φτάνουν σε υπερβολές. Ε, δεν γίνεται να πείσουμε τη θεία μας την Καλλιόπη να πει ταχυφαγείο. Ούτε μαγαζί fastfood θα πει βέβαια. Θα βρει κάποιο τρόπο να το πει. Ακριβώς αυτό είναι. Η γλώσσα βρίσκει διεξόδους, αυτοοργανώνεται!
Γι΄ αυτό πάντα προτρέπω: Μιλάτε ελεύθερα και μη διστάζετε να γράφετε.
Παρακολουθώ πολλά χρόνια φίλες και φίλους στο φέισμπουκ και διαβάζω αυτά που γράφουν. Σας διαβεβαιώνω ότι αυτοί που γράφουν πιο συχνά παρουσιάζουν συν τω χρόνω θεαματική βελτίωση.
Τώρα, θα ήθελα απλά να επισημάνω κάποιες λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινή ομιλία.
Για σήμερα θα αρκεστούμε στα παρακάτω:
Θα αρχίσω από μια λέξη αστεία, που τη βλέπω πολύ συχνά καθημερινά, κυρίως σε κείμενα ή σχόλια με πολιτικό περιεχόμενο. Τη λέξη “γλείψιμο” και το ρήμα “γλείφω” (από το αρχ. ελλ. ρ. λείχω) με ει. Η γραφή με υ βέβαια παραπέμπει στο αρχ. ελλ. ρήμα “γλύφω”(=χαράσσω), από το οποίο παράγονται οι λέξεις γλύπτης, γλυπτό, γλυπτική.
Το ρήμα “νιώθω”, με ι, που συχνά το βλέπω και με οι (νοιώθω), όχι αδικαιολόγητα βέβαια, αφού συναντάται σε παλαιότερη(μεσν.)γραφή. Πάντως έχει καθιερωθεί το “νιώθω” (βλ. Ν. Ανδριώτη, Λεξικό Ετυμολογικό της Κοινής Νεοελληνικής και Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, Πανεπ. Θεσ/νίκης, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).
Το επίρρημα “ανεξαρτήτως” (ή ανεξάρτητα). Δεν υπάρχει βέβαια επίρρημα “ανεξαρτήτου”. Έτσι, είναι σωστό να λέμε “ανεξαρτήτως ηλικίας” και όχι ανεξαρτήτου ηλικίας (αυτό θα ήταν επίθετο, της ανεξαρτήτου ηλικίας, αλλά στην καθαρεύουσα).Τέλος, το ρήμα “υποθάλπω” (θάλπω, θαλπωρή) και όχι βέβαια υποθάλπτω( το τ μπήκε σφήνα!).
Αυτά για σήμερα.
Δεν σας κούρασα, ε;
*Ο κ. Μανόλης Αστυρακάκης είναι φιλόλογος
