Ασφυκτικά όρια στα δικαιώματα, δίχως όρια στην καταστολή
Με επουσιώδεις «διορθώσεις» οι οποίες σε τίποτα δεν αλλάζουν τον προσανατολισμό και τον χαρακτήρα του, ξεκινά σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής η συζήτηση του νομοσχεδίου Χρυσοχοϊδη για τις διαδηλώσεις.
Δείτε επίσης: Επιστημονική Υπηρεσία Βουλής: Αντισυνταγματικό το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις- Το υπερψηφίζουν ΝΔ-ΚΙΝΑΛ
Το νομοσχέδιο για τις «Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις», όπως είναι ο επίσημος τίτλος του, ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ενώ η συζήτηση στην Ολομέλεια θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη, με τις ομιλίες των αρχηγών των κομμάτων και την ψηφοφορία.
Το tvxs.gr ζήτησε από τον Βασίλη Παπαστεργίου, δικηγόρο και αντιπρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, να κωδικοποιήσει τα σημαντικότερα προβληματικά σημεία του νομοσχεδίου, στην τελική μορφή του, μετά και από τις αλλαγές.
Σύμφωνα με αυτές τις αλλαγές, η διατύπωση του νομοσχεδίου, η οποία ανέφερε ότι «αυθόρμητη συνάθροιση δύναται να επιτραπεί εφόσον», μετατρέπεται σε «επιτρέπεται εφόσον…» ενώ αφαιρείται το λεγόμενο «ιδιώνυμο»: Έτσι, στο άρθρο 13, παράγραφος 1, αφαιρείται η πρόβλεψη ότι όποιος συμμετέχει σε διαδήλωση ή πορεία, που είναι απαγορευμένη, τιμωρείται με έως ένα έτος φυλάκιση.
Ωστόσο, ο Βασίλης Παπαστεργίου συνοψίζει σε τέσσερα σημεία τους λόγους για τους οποίους οι παραπάνω αλλαγές μακράν δεν επαρκούν για να διορθώσουν τα ζητήματα συνταγματικότητας του νομοσχεδίου.
Έτσι, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου:
- «Ενώ το Σύνταγμα ορίζει έναν γενικό κανόνα που λέει ότι επιτρέπονται οι συναθροίσεις και κατ’ εξαίρεση μπορούν να απαγορευθούν – και θέτει τις γενικές αρχές βάσει των οποίων μπορεί να γίνει η απαγόρευση – το νομοσχέδιο δεν εξειδικεύει παραπέρα γιατί μπορεί κάτι να απαγορευθεί. Βάζει μια γενική υποχρέωση γνωστοποίησης προς την αστυνομία, η οποία καθίσταται στην πραγματικότητα και ο μοναδικός φορέας που μπορεί να απαγορεύσει και να διαλύσει μια πορεία. Δηλαδή καθιστά ένα σώμα που δεν έχει την καλύτερη έξωθεν μαρτυρία – έχει αποτύχει, δηλαδή, από το να ελέγξει τα μέλη του στο να μην αυθαιρετούν μέχρι να τα ελέγξει πειθαρχικά – να έχει την απόλυτη εξουσία απαγόρευσης και διάλυσης των συγκεντρώσεων.
- Για τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις, γι’ αυτές δηλαδή που δεν υπάρχει γνωστοποίηση, αρχικά το νομοσχέδιο έλεγε ότι δύνανται να επιτραπούν. Τώρα το βελτιωμένο σχέδιο λέει ότι επιτρέπονται εφόσον δεν διασαλεύουν τη δημόσια τάξη. Δηλαδή, ο γενικός κανόνας ότι κάτι επιτρέπεται, εδώ μπαίνει σε πιο έντονη αμφισβήτηση. Δεν ξέρουμε δηλαδή αν οι αυθόρμητες συγκεντρώσεις στο μέλλον πραγματικά αντιμετωπίσουν ζητήματα απαγόρευσης και διάλυσης, σε πολύ μεγάλο βαθμό. Σκεφτείτε μια αυθόρμητη συγκέντρωση για ένα εργατικό ατύχημα, μια συγκέντρωση που την καλούν από το Facebook, που επίσης είναι αυθόρμητη, δεν έχει οργανωτή και δεν γνωστοποιείται στις αρχές, μια συγκέντρωση για έναν βομβαρδισμό μιας χώρας από τις ΗΠΑ, για παράδειγμα. Αυτές οι συγκεντρώσεις θα αντιμετωπίσουν ενδεχομένως σοβαρά προβλήματα απαγόρευσης με αυτές τις διατυπώσεις.
- Η διάταξη για τον οργανωτή ο οποίος ευθύνεται για τις ζημιές της συγκέντρωσης, προφανώς θα φέρει πολύ μεγάλα προβλήματα και μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη αποθάρρυνση στο να αναλάβει κανείς την ευθύνη να γνωστοποιεί την πορεία. Με την έννοια ότι υπάρχει ένας κανόνας σύμφωνα με τον οποίο εγώ είμαι υπεύθυνος για τα πράγματα για τα οποία ευθύνομαι καταρχάς. Δηλαδή θα πρέπει το κράτος να θεμελιώσει τη δική μου ευθύνη για πράγματα τα οποία συμβαίνουν. Εδώ (σσ. με το νομοσχέδιο) αντιστρέφεται πάλι το τεκμήριο: Εγώ είμαι υπεύθυνος για οτιδήποτε έχει συμβεί σε μια πορεία ακόμη και αν δεν συνδέεται με δικές μου πράξεις ή παραλείψεις και πρέπει εγώ να αποδείξω στο δημόσιο ότι είχα λάβει όλα τα μέτρα προκειμένου να μην συμβεί κάτι. Σε συγκεντρώσεις 20.000 και 30.000 ανθρώπων καταλαβαίνετε ότι αυτό δεν μπορεί να είναι εφικτό.
- Ενώ η αστυνομία θα έχει τη δύναμη διαλύει τις συγκεντρώσεις – μάλιστα έχει την αποκλειστική ευθύνη – δεν βάζει το νομοσχέδιο κάποιο όριο σε αυτό. Δηλαδή, ενώ τα όρια μπαίνουν στους διαδηλωτές με κάθε τρόπο, η αστυνομία δεν ελέγχεται ούτε καν για τη χρήση χημικών ή δακρυγόνων. Δηλαδή το νομοσχέδιο δεν νομοθετεί όριο στην αστυνομική δυνατότητα να διαλύει διαδηλώσεις.».
Ραγκούσης: Αντιδημοκρατικό, αντισυνταγματικό, ανεφάρμοστο
Μιλώντας στο tvxs.gr για το ιδεολογικο-πολιτικό στίγμα του νομοσχεδίου, ο Γιάννης Ραγκούσης, βουλευτής και Τομέαρχης Πολιτικής Προστασίας του ΣΥΡΙΖΑ, σημείωσε πως «πρόκεται για ένα νομοσχέδιο κατάφωρα αντισυνταγματικό, ακραία αντιδημοκρατικό, το οποίο είναι και ανεφάρμοστο, γι’ αυτό και θα εκθέσει ανεπανόρθωτα και τους εμπνευστές του αλλά και τους υποστηρικτές του. Τους κάθε λογής συνεργάτες της κυβέρνησης Μητσοτάκη που ξανφνικά εμφανίζονται ως διαπρύσιοι υποστηρικές ενός νομοθετήματος που αντιγράφει τα νομοθετήματα της χούντας. Κατά κυριολεξία αυτό, δεν είναι χαρακτηρισμίος. Είναι η αλήθεια».
Σχολιάζοντας τις αλλαγές που έγιναν στο νομοσχέδιο λίγο πριν την συζήτησή του στην Ολομέλεια, το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι «αυτές οι αλλαγές σε τίποτα δεν αλλάζουν τα δομικά χαρακτηριστικά του νομοσχεδίου, τα οποία περιγράφονται και συνοψίζονται στις τρεις λέξεις: Αντιδημοκρατικό, αντισυνταγματικό, ανεφάρμοστο».
Ο ίδιος εκτιμά, ότι υπάρχει μία πρακτική αλλά και μία στρατηγική ανάγκη της κυβέρνησης να φέρει αυτό το νομοσχέδιο. «Νομίζω ότι αυτό είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος μιας στρατηγικής που έχει ο Κ. Μητσοτάκης, ουσιαστικά να εγκαταστήσει στη χώρα ένα καθεστώς απολυταρχικής διακυβέρνησης. Και γι’ αυτό απαιτούνται οι παρεμβάσεις που έχουν στόχο να χτυπήσουν κοινωνικά δικαιώματα – ξέρετε το δικαίωμα της συνάθροισης είναι ένα από τα αρχαιότερα ανθρώπινα δικαιώματα – και από την άλλη βέβαια να εξουδετερώσει και τα πολιτικά υποκείμενα από τα οποία κινδυνεύει. Που σήμερα δεν είναι άλλο από τον ΣΥΡΙΖΑ και την Προοδευτική Συμμαχία. Υπάρχει λοιπόν και η βραχυπρόθεσμη ανάγκη – ενόψει ύφεσης, απολύσεων, ανεργίας κλπ – υπάρχει και η στρατηγική. Αυτή είναι και βαθύτερη σημασία αυτού του νομοσχεδίου».
