Σήμερα συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου και τη νεολαιίστικη εξέγερση που ακολούθησε και πραγματοποιήθηκε πλήθος διαδηλώσεων και εκδηλώσεων τόσο στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη όσο και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας.
Το κεντρικό συλλαλητήριο πραγματοποιήθηκε στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια του κέντρου της Αθήνας, ενώ το απόγευμα ( 6 μ. μ.) υπάρχει κάλεσμα για την καθιερωμένη συγκέντρωση στο σημείο της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου.
Αφιέρωμα στον Δεκέμβρη
Διαβάστε στα παρακάτω μέρη του αφιερώματος, το κλίμα των ημερών, τις εμπειρίες πρωταγωνιστών, καθώς και το χρονικό της δολοφονίας, της αντίδρασης του κόσμου και τον ύπουλο ρόλο των ΜΜΕ στην υπόθεση της δολοφονία.
«Το όνομά του Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος»
Tίτλος ανάρτησης στο Indymedia «σοβαρος τραυματισμος νεου», ώρα 9:18 am, 06/12/2008: «μολις ελαβα ενα τηλεφωνημα απο συντροφο, οπου μου ανεφερε οτι στη Μεσολλογιου εγινα καποιες συγκρουσεις κι ενα παιδι χτυπηθηκε απο πλαστικη σφαιρα μπατσου και ειναι παρα πολυ σοβαρα, εφτασε ασθενοφορο και το πανε στον Ευαγγελισμο.. Διασταυρωστε την πληροφορια εσεις που ειστε αθηνα».
Είκοσι λεπτά αργότερα ξεκινούν συγκρούσεις στα Εξάρχεια κι ανεβαίνει νέο μήνυμα: «να μην αφεθεί η θηριωδια αναπαντητη…». Στις 10 το βράδυ έρχεται η είδηση: «είναι νεκρός. Μάλλον πρόκειται για 15-16χρονο, το όνομα του Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος».
«Από εκείνη τη στιγμή όλες οι μέρες θα είναι του Αλέξη. Η σφαίρα του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα που διαπέρασε την καρδιά του χτύπησε μια ολόκληρη γενιά», προλογίζει στο άρθρο της η δημοσιογράφος Ντίνα Δασκαλοπούλου.
Από το ίδιο άρθρο κρατάμε και τα παρακάτω δύο αποσπάσματα:
«Είμαστε εικόνα από το μέλλον»
Ο Δεκέμβρης του 2008 υπήρξε μια νεανική κραυγή για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, για μια καλύτερη ζωή χωρίς φόβo. Η οικονομική κρίση έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ, ωστόσο τίποτα δεν προμηνύει τη λαίλαπα που θα ξεκινούσε στην Ελλάδα δύο χρόνια μετά. Ετσι, ο ευρωπαϊκός Τύπος καταγράφει έκπληκτος το «ελληνικό σύνδρομο», ενώ ο πολύς Σαρκοζί παίρνει πίσω την εκπαιδευτική μεταρρύθμισή του, με τον φόβο ότι ο ιός της εξέγερσης μπορεί να περάσει τα ελληνικά σύνορα.
«Η Ελλάδα ανησυχεί την Ευρώπη», γράφει η Liberation.
«Είναι άραγε η έκρηξη αυτή το προοίμιο κι άλλων εκρήξεων; Είναι πιθανόν η οικονομική κρίση να προκαλέσει ξαφνικά την άνοδο της δυσφορίας και του θυμού, που ήδη διαπερνούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες; Οι ρήξεις αυτές φτάνουν τη στιγμή που δεν τις περιμένουμε». Κι όμως, ένας στους πέντε Ελληνες ζούσε ήδη τότε κάτω από το όριο της φτώχειας, η ύφεση έδειχνε τα άγρια δόντια της, ενώ ατελείωτα σκάνδαλα, γενικευμένη διαφθορά και ατιμωρησία δηλητηρίαζαν την πολιτική ζωή. Το κύμα αντικυβερνητικών απεργιών και διαδηλώσεων διογκωνόταν και ο Guardian μιλούσε για «μια χαμένη γενιά χωρίς δουλειά και ελπίδα».
Προμήνυμα κοινωνικών εξεγέρσεων με φόντο την κρίση
«Οι αναταραχές στην Ελλάδα δεν είναι παρά προμήνυμα κοινωνικών εξεγέρσεων που έρχονται και θα ενταθούν όσο οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης θα γίνονται πιο αισθητές», έγραφε στα «Νέα» ο διεθνούς φήμης κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν. «Ολοι περπατάμε σε ένα ναρκοπέδιο, το οποίο είμαστε σίγουροι ότι θα εκραγεί, μόνο που δεν ξέρουμε πού και πότε θα σημειωθεί η επόμενη έκρηξη». Οι τοίχοι της Αθήνας το έλεγαν καθαρά: «Ο Δεκέμβρης δεν ήταν η απάντηση, ήταν η ερώτηση». Εκτοτε, όχι μόνο δεν έχουμε σταματήσει να γυρεύουμε απαντήσεις, αλλά τα ερωτήματα έχουν πολλαπλασιαστεί.
Ωστόσο, ο δημοσιογράφος Πολ Μέισον στο βιβλίο του «Ο κόσμος σε εξέγερση» επιμένει: «Η αλήθεια είναι πως η απάντηση μας κοιτάζει κατάματα, αλλά είναι αδύνατον να τη χωνέψουμε. Η βασική αιτία απλούστατα είναι η παγκοσμιοποίηση και η επακόλουθη μονοπώληση του πλούτου από μια παγκόσμια ελίτ». Το μόνο βέβαιο είναι πως τα παιδιά του Δεκέμβρη είχαν δίκιο όταν μας φώναζαν «είμαστε εικόνα από το μέλλον».
Ένα απρόσμενο δώρο
Το Σάββατο 7 Μαρτίου, 3 μήνες μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, τοποθετήθηκε ο πίνακας δώρο των Ζαπατίστας στους/στις εξεγερμένους/ες της Ελλάδας στη γωνία Μεσολογγίου και Τζαβέλα στα Εξάρχεια.
Στο «1ο φεστιβάλ της οργής της αξιοπρέπειας» στο Μεξικό ο εξεγερμένος υποδιοικητής Μάρκος ξεκινάει την ομιλία του με τίτλο ¨Πρώτος άνεμος: μια οργισμένη αξιοπρεπής νεολαία» κάνοντας τον ακόλουθο χαιρετισμό στα Ελληνικά:
«Συντρόφισσα, σύντροφε. Εξεγερμένη Ελλάδα. Εμείς, οι πιο μικροί, από αυτή τη γωνιά του κόσμου, σε χαιρετάμε.
Δέξου το σεβασμό μας και το θαυμασμό μας γι’ αυτό που σκέφτεσαι και κάνεις. Από μακριά μαθαίνουμε από σένα. Ευχαριστούμε».
Οι αυτόπτες μάρτυρες της δολοφονίας Γρηγορόπουλου θυμούνται…
Το 2010, δύο χρόνια μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και με τις μνήμες ακόμα νωπές, η Ελένη Μπέλλου μιλά με τους πρωταγωνιστές της νύχτας εκέινης στην εκπομπή «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα».
Ο Γιώργος Καρατέγος που ήταν στην ίδια παρέα με τον Αλέξη εκείνο το βράδυ, περιέγραψε τι προηγήθηκε και τι ακολούθησε των πυροβολισμών του Κορκονέα. Η Λητώ Βαλλιάτζα που τράβηξε το βίντεο δολοφονίας μίλησε για όσα είδε και εκτίμησε πως αν δεν υπήρχε το ντοκουμέντο αυτό, η ιστορία της 6ης Δεκεμβρίου, θα είχε γραφτεί αλλιώς από ΜΜΕ κι αστυνομία. Η οικογένεια και οι φίλοι του Γρηγορόπουλου σκιαγράφησαν ένα παιδί που άκουγε Pink Floyd κι ονειρευόταν να σπουδάσει Nομική.
Οι συνήγοροι της οικογένειάς του Ζωή και Νίκος Κωνσταντόπουλος κατέρριψαν τη σκευωρία που πήγε να κατασκευαστεί για να συγκαλυφθεί το έγκλημα. Ο Προκόπης Παυλόπουλος αποκάλυψε ότι υπήρχε σχέδιο επέμβασης του στρατού στο συρτάρι, για να αντιμετωπιστεί η εξέγερση του Δεκέμβρη.
Οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες των ημερών εκείνων έκαναν τη δολοφονία να μοιάζει σαν να είχε προαναγγελθεί…
Ο Γιώργος Καρατέγος, 15χρονος κι εκείνος τότε, ήταν με την παρέα του σε μία καφετέρια στα Εξάρχεια. Όταν σταμάτησε η βροχή πήγαν να κάτσουν στη συμβολή των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλλα, όπου συνάντησαν μία φιλική τους παρέα που ήταν ήδη εκεί. Ανάμεσά τους και ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος. Είχε μία υποχρέωση κι έτσι μετά από λίγη ώρα χαιρέτησε τα παιδιά και ξεκίνησε να φύγει. Δεν είχε απομακρυνθεί πολύ, όταν άκουσε φασαρία και μια χειροβομβίδα κρότου λάμψης να σκάει. Ακολούθησαν οι πυροβολισμοί. Όταν επέστρεψε στο σημείο, το κακό είχε συμβεί…
«Έκανα τον κύκλο του τετραγώνου και ξανα-κατευθύνθηκα στη Μεσολογγίου. Τα παιδιά της παρέας μου είχαν μαζευτεί πάνω από τον Αλέξανδρο. Θυμάμαι κάποια παιδιά τον τραβάγανε προς τα πίσω και λέγανε ότι τον πυροβόλησαν. Δεν ήμασταν και τόσο σίγουροι μέχρι που – το θυμάμαι χαρακτηριστικά – του σήκωσε την μπλούζα κάποιο παιδί και είχε στο ύψος της καρδιάς μια τρύπα, από όπου έβγαινε αίμα», είχε πει στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
«Άρχισε να μαζεύεται κόσμος, μεταξύ αυτών κι ένας γιατρός απ’ ότι θυμάμαι, που προσπαθούσε να κάνει κάτι, αλλά….», συμπλήρωνε.
Λητώ Βαλλιάτζα: Ε, και τότε πάτησα το REC…
«Ήμουνα στο σπίτι μου, ένα κανονικό απόγευμα, ήσυχο… Με τη συνηθισμένη μάλλον φασαρία των Εξαρχείων. Άκουσα ένα δυνατό κρότο και δεν ξέρω για ποιό λόγο, σηκώθηκα κατευθείαν, πήρα την κάμερα που είχα πάνω στο τραπέζι μου και βγήκα στο μπαλκόνι. Αλλά δεν ξέρω γιατί το έκανα αυτό. Ήταν δυνατός ο κρότος, αλλά γενικά τέτοιοι ήχοι δεν είναι πολύ ασυνήθιστοι στα Εξάρχεια. Αργότερα έμαθα ότι ήτανε κρότου λάμψης».
Η Λητώ Βαλλιάτζα είναι η κοπέλα που κατέγραψε με την κάμερα της τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Το 2010 μίλησε στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα για τα όσα είδε να διαδραματίζονται στη συμβολή των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου.
«Βλέπω, λοιπόν, τους δύο αστυνομικούς να… να έρχονται πεζοί… Ξαφνιάστηκα… Ε, και τότε πάτησα το REC».
Ευτυχώς, το γεγονός ότι πάτησε ενστικτωδώς το REC εγκαίρως, δεν άφησε κανένα περιθώριο συγκάλυψης του εγκλήματος που συντελέστηκε το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008, κάτω από το τότε σπίτι της.
«Πλησιάσανε τον πεζόδρομο, προκαλέσανε όποιον ήταν από την άλλη μεριά, έντονα, βγάλανε και οι δύο τα όπλα τους, πήρανε θέση βολής και πυροβολήσανε».
Λίγο αργότερα θα έβλεπε το πειστήριο μίας δολοφονίας που είχε στα χέρια της να παίζει παραποιημένο στο MEGA. Ο τηλεοπτικός σταθμός είχε προσθέσει ήχους επεισοδίων στο βίντεο για να δώσει την αίσθηση ότι το συμβάν έγινε εν ώρα ταραχών. Όταν το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε, επέρριψε την παραποίηση της αλήθειας στην «δημιουργική αδεία» του μοντέρ…
Δάφνη Κεσίσογλου: Αυτό ήταν! Ένα παιδί…
«Αυτό ήτανε, ένα παιδί ήταν… Τον είδα το Σάββατο το πρωί και μου είπε ότι το βράδυ θα πάω στους φίλους μου που γιορτάζουνε. Ήξερε ότι θα είναι στα Εξάρχεια, επειδή γιόρταζε ένας φίλος του και μετά θα πήγαιναν στο Ψυχικό σ’ ένα πάρτι, επειδή γιόρταζε ένας ακόμα φίλος του. Αυτή ήταν η τελευταία μας συνάντηση», θα πει στον φακό της εκπομπής η συμμαθήτρια του Δάφνη Κεσίσογλου.
«Τον Αλέξανδρο τον γνώρισα στο νηπιαγωγείο. Ήμασταν από το νηπιαγωγείο μαζί μέχρι το τέλος δημοτικού και ξαναβρεθήκαμε και πάλι 1η Λυκείου γιατί ήρθε κι εκείνος στην Ώθηση. Τον θυμάμαι που καθόταν στο θρανίο του ήσυχα, δεν δημιούργησε ποτέ φασαρία στο μάθημα, στο διάλειμμα με τη μουσική του.. κοινωνικός, να μιλήσει, ούτε φασαρίες να δημιουργήσει, τίποτα», θα πει.
Αγαπημένο του συγκρότημα ήταν οι Pink Floyd κι αγαπημένο του τραγούδι το «Wish you were here». Όνειρο του να σπουδάσει Νομική.
Εκείνο το απόγευμα είχε αγοράσει ένα κολιέ με μια καρδούλα για να το δώσει στην αγαπημένη του. Το βρήκαν πάνω του…
Ανδρέας Κωνσταντίνου: Πέθανε με την απορία…
«Ο Αλέξανδρος ήταν πραγματικά αθώος. Πολύ πιο αθώος από άλλα παιδιά της ηλικίας του. Και λόγω αυτής της αθωότητάς του έχασε και τη ζωή του. Διότι δεν περίμενε, δεν πίστευε ποτέ ότι ήτανε δυνατόν, χωρίς να έχει κάνει οτιδήποτε, να χάσει τη ζωή του. Ο Αλέξανδρος δεν έμαθε γιατί πέθανε. Ο Αλέξανδρος πέθανε με την απορία του τι έγινε. Για αυτό και τα τελευταία του λόγια ήταν όλο έκπληξη και απορία “ρε σεις, με χτυπήσανε”», είχε πει στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα ο πατριός του, Ανδρέας Κωνσταντίνου.
«Η μητέρα του Αλέξανδρου βρισκόταν στο κατάστημά της. Όταν χτύπησε το τηλέφωνο, είδε στο κινητό της ότι τηλεφωνάει ο Αλέξανδρος, και όλο χαρά του λέει “αγόρι μου, ελάτε, τελείωσα, να σας πάρω κ.λπ. κ.λπ.”» και από την άλλη μεριά του ακουστικού βγαίνει μια φωνή γυναικεία, και της λέει “είστε η μητέρα του Αλέξανδρου;” Λέει, ναι. “Ε, ξέρετε ο Αλέξανδρος έχει τραυματιστεί σοβαρά και πρέπει να έρθετε στον Ευαγγελισμό”. Αμέσως τη ρώτησε “σας παρακαλώ πολύ πείτε μου, το παιδί μου ζει;”. Και η άλλη φωνή της είπε “δεν μπορώ να σας πω, αλλά μην έρθετε μόνη σας, ελάτε με μια φίλη σας”», μας είχε διηγηθεί.
Ζωή Κωνσταντοπούλου: Προσπάθησαν να το συγκαλύψουν
Όταν οι δύο δράστες, οι ειδικοί φρουροί Επαμεινώνδας Κορκονέας και Βασίλης Σαραλιώτης έφυγαν από τον τόπο του εγκλήματος, πληροφόρησαν το κέντρο της αστυνομίας ότι είχαν δεχθεί επίθεση. Δεν ανέφεραν τίποτα για τους πυροβολισμούς.
«Η άμεση και αντανακλαστική αντίδρασή τους ήταν να δημιουργήσουν ψευδείς εγγραφές στον ασύρματο για να δικαιολογήσουν εκ των υστέρων την πράξη τους, και το πρώτο που από την πρώτη στιγμή είχαν στο μυαλό τους, όπως πάλι οι ίδιοι ομολόγησαν, ήταν η ένορκη διοικητική εξέταση που θα ακολουθούσε. Διότι μέχρι εκεί έφτανε βέβαια η προσδοκία τους. Μέχρι μιαν ένορκη διοικητική εξέταση. Για μια δολοφονία», έλεγε στην εκπομπή η συνήγορος της οικογένειας Γρηγορόπουλου, Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όπως είχε γίνει γνωστό, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας, λίγο μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού που διέπραξε είχε τηλεφωνήσει στη σύζυγό του λέγοντας της «Μαράκι φάτε, θα αργήσω λίγο γιατί κάτι έγινε στη δουλειά». «Το πίστευα. Δεν το είπα για να την καθησυχάσω, το πίστευα», είπε στο δικαστήριο που ακολούθησε.
«Μέχρι κι εκείνη την ώρα, από την πλευρά του τμήματος ανθρωποκτονιών της αστυνομίας, εφαρμόζεται και ακολουθείται το γνωστό σενάριο της συμπλοκής και του τυχαίου περιστατικού. Μέχρις αργά τη νύχτα επί ώρες περιφέρονται και δεν έχουν συλληφθεί. Ενώ είναι γνωστό ότι έχει γίνει χρήση πιστολιού κι έχει σκοτωθεί πολίτης, δεν καλούν για να δώσουν άμεσες εξηγήσεις, δε τους αφαιρούνται τα πιστόλια, δεν τους γίνεται αλκοτέστ και επίσης όταν τους γίνεται έλεγχος για ίχνη πυρίτιδας στα χέρια, έχουν πάει προηγουμένως εις την τουαλέτα», συμπλήρωνε ο επίσης συνήγορος της οικογένειας, Νίκος Κωνσταντόπουλος.
«Ένας αστυνομικός βρέθηκε στην κατάσταση να κάνει χρήση του πιστολιού του και από τυχαία εκπυρσοκρότηση, δολοφονήθηκε ένας πολίτης. Αυτό το σενάριο είναι που κατέρρευσε. Όλα αυτά, θα ήταν στο σκοτάδι εάν δεν υπήρχε το βίντεο της κυρίας Βαλιάντζα», σημείωνε.
Ένα ποτάμι οργής
Η δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού στην καρδιά της Αθήνας ξεχείλισε την κοινωνική οργή που ξέσπασε σαν χείμαρος απ’ άκρη σε άκρη στην Ελλάδα. Με το σύνθημα «αυτές οι μέρες είναι του Αλέξη» χιλιάδες νέοι ξεχύθηκαν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τη δολοφονία αλλά και για τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που καταπίεζαν και υπονόμευαν το μέλλον τους.
Παράπλευρη απώλεια τα σοβαρά επεισόδια που σημειώθηκαν σε όλη τη χώρα, δίνοντας τροφή για πολιτική εκμετάλλευση της κατάστασης και στοχοποίηση ολόκληρων πολιτικών χώρων και τα οποία έθεσαν στο τραπέζι ακόμη και το ενδεχόμενο κήρυξης στρατιωτικού νόμου…
Ακραίοι κύκλοι της τότε κυβέρνησης είχαν κάνει την πρόταση. Υπουργός Δημοσίας Τάξης τότε, ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος (ο οποίος φέρεται να έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο να μην υιοθετηθεί το μέτρο) είχε επιβεβαιώσει στον Στέλιο Κούλογλου ότι η πρόταση για κήρυξη στρατιωτικού νόμου είχε ακουστεί στο Μέγαρο Μαξίμου. «Εξετάστηκε το ενδεχόμενο. Αλλά και οι ίδιοι που το πρότειναν, κατέληξαν ότι αυτό δεν θα ήταν δυνατόν. Γιατί μπορούσε να έχει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Και κυρίως, να κλονίσει την εικόνα ενός δημοκρατικού κράτους», είχε πει στον φακό του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
Χρειάστηκε αρκετός καιρός για να σβήσουν οι φλόγες που άναψαν την 6η Δεκεμβρίου. Η εξέγερση του 2008 έγινε ορόσημο πολιτικής ζύμωσης μιας ολόκληρης γενιάς, που τότε σπούδαζε και σήμερα είναι στην πλειοψηφία της άνεργη, έχοντας να αντιμετωπίσει, πιο ώριμη πια, τις νέες προκλήσεις των ημερών της.
Το δικαστήριο έκρινε τον Επαμεινώνδα Κορκονέα ένοχο για ανθρωποκτονία από πρόθεση, με άμεσο δόλο και τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη. Ο Βασίλης Σαραλιώτης κρίθηκε ένοχος για απλή συνέργεια και καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλακή.
Σήμερα, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας κρατείται στις φυλακές Δομοκού και υποστηρίζει ότι έχει ψυχιατρικά προβλήματα. Ο Βασίλης Σαραλιώτης έναν χρόνο μετά την καταδίκη του αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους.
Το περιστατικό της δολοφονίας
Το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008, περί την 9 μμ, στη συμβολή των οδών Τζαβέλλα και Μεσολογγίου, ο νεαρός Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος έπεσε νεκρός μετά από πυροβολισμό του ειδικού φρουρού της Ελληνικής Αστυνομίας Επαμεινώνδα Κορκονέα, ο οποίος συνοδευόταν από τον συνάδελφο του, Βασίλη Σαραλιώτη. Ο θάνατος ήταν ακαριαίος, καθώς σύμφωνα με την ιατροδικαστική εξέταση η σφαίρα διαπέρασε την καρδιά και καρφώθηκε στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο.
Στο σκεπτικό της ετυμηγορίας του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Άμφισσας, το οποίο κήρυξε ένοχο ανθρωποκτονίας από πρόθεση, με άμεσο δόλο, τον δράστη του εγκλήματος Επαμεινώνδα Κορκονέα, χωρίς κανένα ελαφρυντικό, αναφέρεται ότι ο αστυνομικός σκόπευσε ευθεία και πυροβόλησε όχι μία, αλλά δύο επαναληπτικές βολές. Στο ίδιο κείμενο αναφέρεται ότι ο ειδικός φρουρός προέβη σε αυτή την πράξη χωρίς να έχει προκληθεί με οποιονδήποτε τρόπο. Επίσης, σύμφωνα με μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, όπως μεταδόθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης, η αντιπαράθεση περιορίστηκε σε φραστική διένεξη των δύο αστυνομικών με μία ομάδα 4-5 ατόμων και είχε ως αποτέλεσμα να πυροβολήσει ο ειδικός φρουρός σε ευθεία βολή το πλήθος και να πετύχει τον νεαρό μαθητή στο θώρακα. Τον Δεκέμβριο του 2015, σε επιστολή του, ο Νίκος Ρωμανός, φίλος του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και αυτόπτης μάρτυρας, παραδέχεται ότι επιτέθηκαν στους αστυνομικούς αρχικά με πέτρες και στη συνέχεια με μπουκάλια μπύρας.
Ωστόσο στην αρχική μαρτυρία του ειδικού φρουρού, το περιστατικό συνέβη έπειτα από επίθεση, την οποία δέχθηκαν ο ίδιος και ο συνάδελφός του από παρέα 30 κουκουλοφόρων, οι οποίοι ανήκαν κατά πάσα πιθανότητα στον αντιεξουσιαστικό χώρο και είχε ως αποτέλεσμα να πυροβολήσει τρεις φορές, δύο στον αέρα και μια στο έδαφος. Η τελευταία των βολών σύμφωνα με τον ειδικό φρουρό αποστρακίστηκε στο έδαφος και χτύπησε τον νεαρό στο στήθος.
Βίντεο ντοκουμέντο στα Εξάρχεια λίγη ώρα μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου (στο δεύτερο λεπτό διακρίνεται ο αδελφικός του φίλος Νίκος Ρωμανός):
Συστημικά media vs αντιπληροφόρηση
Στο νεανικό ξέσπασμα που ακολούθησε τη δολοφονία Γρηγορόπουλου, τα κυρίαρχα μέσα έμειναν… μετεξεταστέα. Όπως μας θυμίζει σε δημοσίευμα του 2013 στην Αυγή, η Μ. Καλυβιώτου:
Η πιο ενδεικτική είναι η περίπτωση του Mega, που αλλοιώνει το ερασιτεχνικό βίντεο που κατέγραψε τη δολοφονία, διά της προσθήκης ηχογραφημένων μαζικών καταστροφών και συνθημάτων, ώστε να φαίνεται ότι πριν από τον πυροβολισμό είχε προηγηθεί συμπλοκή των ειδικών φρουρών με αντιεξουσιαστές. Ο Γ. Πρετεντέρης επιχειρηματολογεί υπέρ της άποψης περί μεμονωμένου περιστατικού, αρνούμενος -όπως και ο προσκεκλημένος διευθυντής του “Ελεύθερου Τύπου”- να αποδώσει ευθύνες για τη δολοφονία στην κυβέρνηση ή την αστυνομία: “Στην περίπτωση αυτή δεν έχουμε φαινόμενο αστυνομικής βίας (…) είναι φαινόμενο εγκληματικής βίας (…) Αν ένας αστυνομικός βγάλει το όπλο του και σκοτώσει τη γυναίκα του, έχει ευθύνη η κυβέρνηση; (…)”. “Δεν είναι κρούσμα κρατικής βίας. Είναι μια εν ψυχρώ δολοφονία. Η κυβέρνηση δεν ευθύνεται γι’ αυτό”, υπερασπίζεται με σθένος ο Σεραφείμ Κοτρώτσος. “Απίστευτες εικόνες πλιάτσικου – Καταλύθηκε κάθε έννοια κράτους (…) Έσπασαν και ρήμαξαν, σαν πραγματικοί λύκοι στην αναμπουμπούλα”, μεταδίδει ο ANT1 για τους διαδηλωτές. Στην ίδια “γραμμή” κάλυψης και ο ALTER, που μεταδίδει τα γεγονότα με παραπλανητικούς τίτλους όπως: “Εγκλωβισμένοι στα φλεγόμενα κτήρια” και “Κουκουλοφόροι με όπλα στα χέρια”(!).
Το αυθεντικό βίντεο – μαρτυρία της δολοφονίας:
Το βίντεο που έδειξε το MEGA:
Στα social media “σπάει” η παραπληροφόρηση και οργανώνεται η κοινωνική αντίσταση
Αυτή τη φορά, όμως, ο ρόλος του “ειδήμονος” της ενημέρωσης θρυμματίζεται, η αντιπληροφόρηση ανθίζει και η κοινωνική αντίσταση οργανώνεται μέσα από τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Περίπου μια ώρα μετά τη δολοφονία (22:02), ο χρήστης “Αναρχικό Σφυροδρέπανο” γράφει στο athens.indymedia: “Κατεβαίνει κόσμος στο κέντρο. Όλοι στα Εξάρχεια, να μην αφήσουμε να τα αποκλείσουν…”.
Μέσα σε δύο ώρες, το κέντρο της πρωτεύουσας καταλαμβάνεται από δεκάδες χιλιάδες κόσμου, κάθε ηλικίας. Γύρω στις 01:30, οι δρόμοι είναι γεμάτοι οδοφράγματα και ισχυρές συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής πραγματοποιούνται παντού. Είναι οι πρώτες ώρες μιας μαζικής εξέγερσης που εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα, την πρώτη από την αυγή της Μεταπολίτευσης. Το αίσθημα της οργής ήταν κυρίαρχο μεταξύ των συγκεντρωμένων, κάτι που αποτυπωνόταν και στα συνθήματα της πρώτης νύχτας: “15χρονος νεκρός, το μίσος μεγαλώνει. Μπάτσοι – γουρούνια – δολοφόνοι” και “Το αίμα κυλάει – Εκδίκηση ζητάει”. Η ατμόσφαιρα, ωστόσο, θα άλλαζε σημαντικά τις επόμενες ημέρες.
Μετά το αρχικό σοκ, η διαδικασία της διατύπωσης αιτημάτων ήταν ταυτόχρονα βίαιη και ειρηνική. Περιελάμβανε διαδηλώσεις, καταλήψεις δημαρχείων, πανεπιστημίων και σχολείων, συγκρούσεις στους δρόμους, πρόκληση ζημιών σε σύμβολα της καταναλωτικής κουλτούρας και επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα. Επίσης, η επερώτηση των “κοινώς” αποδεκτών ηθικών αξιών αποτυπωνόταν στις ομιλίες σε δημόσιους χώρους, στις συνελεύσεις, στις συναυλίες κ.α. Οι διαδηλωτές δρούσαν ως αυτό που ο Tilly περιγράφει ως “άνθρωποι του σχετίζεσθαι” (relation people), χρησιμοποιώντας τη συλλογική βία ως ένα μέσο “συνομιλίας”, ανεξαρτήτως του πόσο επιθετική αυτή η “συνομιλία” ήταν, βασισμένη σε ένα πλούσιο και συχνά αντιφατικό ρεπερτόριο διαμάχης.
Το βράδυ της δολοφονίας δημιουργείται μία ομάδα στο facebook, αφιερωμένη στη μνήμη του 15χρονου δολοφονηθέντος “Alexandros Grigoropoulos (RIP)”. Δύο ημέρες μετά, ξεπερνά τα 40.000 μέλη και με την πάροδο των ημερών φτάνει τα 105.687 μέλη.
Δικά τους ιστολόγια, με οριζόντια μεταξύ τους επικοινωνία, μέσω παραπομπών, θα φτιάξουν από τις πρώτες κιόλας ώρες των καταλήψεων οι συνελεύσεις που θα καταλάβουν το δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, το παλιό δημαρχείο Χαλανδρίου, το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας, το κτήριο της ΓΣΕΕ, το Παράρτημα Πάτρας, το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και τη Θεατρική Σχολή, το Πνευματικό Κέντρο και το δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων, το ΤΕΙ Πειραιά, την Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς Ράδιο Αίολος, Kiss FM και Astra Radio.
Ακόμη, συλλογικότητες μεταναστών, χωρίς πρόσβαση στα κυρίαρχα ΜΜΕ, θα πάρουν τον λόγο για τα γεγονότα (και) μέσα από το Διαδίκτυο. Τέτοια είναι η περίπτωση του Στεκιού Αλβανών Μεταναστών, που στις 15.12 θα αναρτήσει στο ιστολόγιό του ανακοίνωση στα ελληνικά και τα αλβανικά, με τίτλο «Αυτές οι μέρες είναι και δικές μας», κάνοντας μνεία στους μετανάστες που τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί κατ’ επανάληψη την αστυνομική βία:
Αυτές οι μέρες είναι όλων των περιθωριακών, των αποκλεισμένων, των ανθρώπων με τα δύσκολα ονόματα και τις άγνωστες ιστορίες. Είναι για όσους πεθαίνουν καθημερινά στο Αιγαίο και στον Έβρο, για όσους δολοφονούνται στα σύνορα ή στην Πέτρου Ράλλη, είναι των τσιγγάνων στο Ζεφύρι, των ναρκομανών στα Εξάρχεια.
Αυτές οι μέρες είναι των παιδιών της Μεσολογγίου, των ανένταχτων, των ανεξέλεγκτων μαθητών. Χάρη στον Αλέξη αυτές οι μέρες είναι όλων μας.
18 χρόνια βουβής οργής είναι πολλά.
Όλοι στους δρόμους, για την αλληλεγγύη και την αξιοπρέπεια!
Δεν ξεχάσαμε, δεν ξεχνάμε, αυτές οι μέρες είναι και δικές σας.
Για τον Λουάν, τον Τόνυ, τον Μοχάμεντ, τον Αλέξη…
Το δίκτυο καταργεί τα σύνορα
Τις ημέρες και της νύχτες της εξέγερσης, το διαδίκτυο κατακλύστηκε από μηνύματα που καλούσαν σε διαμαρτυρίες στις ελληνικές πρεσβείες σε χώρες του εξωτερικού και πολύ γρήγορα διαδηλώσεις συμπαράστασης διοργανώθηκαν σε πόλεις όπως Βερολίνο (Γερμανία), Μελβούρνη (Αυστραλία), Σκόπια (ΠΓΔΜ), Παρίσι (Γαλλία), Μόσχα (Ρωσία), Μαδρίτη (Ισπανία), Βαρκελώνη (Ισπανία), Μπορντό (Γαλλία), Κοπεγχάγη (Δανία), Φρανκφούρτη (Γερμανία), Ρώμη (Ιταλία), Κωνσταντινούπολη (Τουρκία), Γενεύη (Ελβετία), Λονδίνο (Βρετανία), Σαν Φρανσίσκο (Καλιφόρνια, ΗΠΑ), Μπουένος Άιρες (Αργεντινή).
Ιστολόγια στο εξωτερικό παρακολουθούσαν τις εξελίξεις, μιλούσαν για την εξέγερση και αποτελούσαν τους “τόπους” αντιπληροφόρησης και οργάνωσης δράσεων αλληλεγγύης στο εξεγερμένο πλήθος στην Ελλάδα. Τα κυριότερα είναι τα Edinburgh Protest for Alexis Grigoropoulos murder, Solidaritätsinitiative für die Bewegung in Griechenland, Émeutes et Amour, Finnegan’s Awake – Initiative des étudiants et travailleurs grecs à Paris και τοGreeksolidaritynl.
Η ψηφιακή “πόλις”
Στην περίπτωση της εξέγερσης του 2008, τα social media διαδραμάτισαν έναν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση μαζικών κινητοποιήσεων. Επιπλέον, κατέστη σαφές ότι τα νέα μέσα χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα εναλλακτικής ενημέρωσης και αντιπληροφόρησης. Αυτό που είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η μορφή οργάνωσης που παρατηρήσαμε στην ελληνική περίπτωση δεν προέκυψε από ένα οργανωμένο κέντρο πολιτικής βούλησης, αλλά στηρίχθηκε σε αυθόρμητες και ποικίλες πρωτοβουλίες. Ωστόσο, ίσως θα ήταν άτοπο αν υποστηρίζαμε ότι τα μέσα καθόρισαν ή καθιέρωσαν το μοντέλο οργάνωσης. Αυτό που φαίνεται να συνέβη ήταν ότι η αντίδραση σε ένα γεγονός – κοινωνικό σοκ μπορούσε να είναι άμεση, απρόβλεπτη και αυθόρμητη, εξαιτίας των social media, που φαίνονταν να είναι τα κατάλληλα μέσα για αυτόν τον σκοπό. Μπορούμε να πούμε ότι ο Δεκέμβρης του 2008 σηματοδότησε την αρχή της πολιτικής κρίσης, αλλά και την αρχή μιας νέας μορφής κινηματικής οργάνωσης. Το παράδειγμα του κινήματος των Αγανακτισμένων, τρία χρόνια μετά, είναι αρκετά αποκαλυπτικό. Τα social media φαίνεται να σχηματίζουν μια νέα, δραστήρια δημόσια σφαίρα, μια ψηφιακή “πόλις”. Φυσικά, είναι πολύ νωρίς για να αποφανθούμε αν τα social media, γενικά, εξουσιοδοτούν ή εκδημοκρατίζουν. Μπορούμε όμως να ισχυριστούμε, μετά βεβαιότητας, ότι στα νέα μέσα ελλοχεύει μια αξιοσημείωτη δυναμική. Αυτό δεν είναι εμφανές αποκλειστικά και μόνο στην ελληνική περίπτωση, αλλά και στις διαδηλώσεις ενάντια στην περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, στο Λονδίνο, το 2011, στο κίνημα των Αγανακτισμένων, όπως εκδηλώθηκε σε πλήθος ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ισπανία, στο κίνημα Occupy Wall Street, στην Αραβική Άνοιξη, στην πλατεία Ταξίμ κ.α. Γράφεται κατά κόρων ότι ο Δεκέμβρης δεν ήταν η απάντηση, ήταν η ερώτηση. Ένα ερώτημα που έκτοτε διατυπώνεται ξανά και ξανά, με παρεμφερή τρόπο, σχεδόν σε όλες τις μητροπόλεις της κρίσης, παγκοσμίως.
Οι κληρονόμοι του Δεκέμβρη
Άρθρα, αναλύσεις, ακόμα και ακαδημαϊκές μελέτες έχουν προσπαθήσει να ερμηνεύσουν το Δεκέμβρη από πολλές πτυχές. Αρκετοί πολιτικοί χώροι προσπάθησαν να αντλήσουν πολιτική υπεραξία και σίγουρα όλοι και όλες όσες συμμετείχαμε εκείνες τις ημέρες στις διαδηλώσεις θυμόμαστε, με βάση και τα προσωπικά μας βιώματα, τον Δεκέμβρη του 2008. Τελικά όλοι εμείς είμαστε οι κληρονόμοι του Δεκέμβρη…
«Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε πρώτο πληθυντικό γιατί ήμασταν όλοι εκεί, είτε μαθητές, είτε φοιτητές, είτε νέοι, είτε γονείς» αναφέρει ένα παλαιότερο συλλογικό αφιέρωμα το Left (2012). «Γιατί ακόμα κι αν δεν αλλάξαμε τον κόσμο, γίναμε ένα μαζί του. Ήμασταν άνθρωποι οργισμένοι, αποφασισμένοι. “Η λάμψη της εξέγερσης δε θα σβήσει ποτέ”» συνέχιζε. Διαβάστε ένα μικρό απόσπασμα παρακάτω:
Στις τράπεζες λεφτά, στη Νεολαία σφαίρες
Εκείνο το βράδυ ο τότε Υπουργός Παιδείας Ευριπίδης Στυλιανίδης ενημερώνεται για τη δολοφονία του ανήλικου μαθητή στα… μπουζούκια. Την επομένη πηγαίνει γήπεδο.
Το νέο δεν έφτασε στον κόσμο από τα ΜΜΕ, παρά μόνο πολύ αργότερα. Το νέο μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα κι όσοι μπορούσαν έφτασαν στα Εξάρχεια. Ήταν ίσως από τις λίγες φορές που γίνονταν όλοι ένας άνθρωπος: κάθονταν παρέες-παρέες, γνωστοί ή άγνωστοι, σε παγκάκια, στο δρόμο, παντού και κλαίγανε, βρίζανε, μιλούσαν. Μια συγκλονιστική στιγμή, τρεις μικροί μαθητές, γύρω στα 15, κάθισαν στην είσοδο μιας πολυκατοικίας κι ήταν έτοιμοι να φτιάξουν μολότωφ. Σταμάτησαν, όμως, κατέβασαν για λίγο τα κεφάλια τους και άρχισαν να κλαίνε…
Από τρία σημεία ξεκίνησε μια μεγάλη επιτόπια πορεία: Στέκι Μεταναστών, πλατεία και Χαριλάου Τρικούπη. “Νεκρός δεκαπεντάχρονος το μίσος μεγαλώνει”. Στη μέση της πορεία, σπάνε τα μπλόκς με δακρυγόνα. Είναι η πρώτη φάση της καταστολής που θα ακολουθούσε. Γίνεται η κατάληψη της Νομικής, που μετατρέπεται σε κέντρο αγώνα. Ελάχιστοι κατευθύνονται προς το Πολυτεχνείο.
Από την Κυριακή και μετά οι δρόμοι ήταν πλημμυρισμένοι από κόσμο, όλων των ηλικιών. Οι μαθητές, όμως, περισσότερο απ’όλους έδιναν το στίγμα. “Εμάς σκοτώσατε ρε! Εμάς”.
Τα ΜΜΕ μετέδιδαν πως καιγόταν η Νομική, η Εθνική Βιβλιοθήκη, ό,τι υπήρχε. Η Αθήνα καιγόταν και δεν καιγόταν. Καίγονταν οι κάδοι της για να πάει πάνω το δακρυγόνο, καίγονταν τα οδοφράγματα στους δρόμους της, κάηκε το δέντρο στο Σύνταγμα. “Φέτος δεν έχει Χριστούγεννα. Έχουμε πένθος.”
“Στις τράπεζες λεφτά, στη Νεολαία σφαίρες”. Μέσα στην μάχη της Αθήνας και τόσων άλλων πόλεων, η κυβέρνηση Καραμανλή κάνει “δώρο” στις τράπεζες 28δις ευρώ. Για μερικούς, ήταν η αρχή της σημερινής κρίσης. “Ας σπάνε τις τράπεζες, καλά τους κάνουν”, έλεγε τότε ο κόσμος. Είχαμε νεκρό.
Υπήρχε παντού η αίσθηση ότι θα αλλάζαμε τον κόσμο
“Ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες”. Η Νομική ήταν κέντρο αγώνα. Στον πρώτο όροφο είχαν συνέλευση τα συνδικάτα, στον πέμπτο οι φοιτητές, στον τελευταίο οι μαθητές και όλοι που ήμασταν μέσα, ανεβοκατεβαίναμε για να μιλήσουμε σ’εκείνη την σπάνια ευκαιρία να βρεθούμε όλοι μαζί. Τα βράδια πολλοί έμεναν μέσα. Υπήρχε παντού η αίσθηση ότι θα αλλάζαμε τον κόσμο.
Μόνο το ΚΚΕ και τα αστικά κόμματα δεν το πίστεψαν. “Στο σοσιαλισμό δε θα σπάσει ούτε βιτρίνα”. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας αποστασιοποιήθηκε όσο περισσότερο μπορούσε, έριξε τις ευθύνες στον ΣΥΡΙΖΑ που “χαϊδεύει τ’αφτιά των κουκουλοφόρων” και απομακρύνθηκε, αφού δεν κατάφερε να ελέγχξει” από τη εξέγερση που σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά.
Ήταν τελικά εξέγερση;
Ναι, ήταν. Όχι επειδή γύρισε τον κόσμο ανάποδα, αυτό δεν το κατάφερε. Ούτε επειδή έφερε την παραίτηση δύο Υπουργών, του υπ.Παιδείας και του Παυλόπουλου, που ήταν υπ. Δημόσιας Τάξης.
Ο Δεκέμβρης ήταν εξέγερση επειδή τότε είχε για πρώτη φορά δοθεί η αίσθηση πως κάτι θα άλλαζε για πάντα. Επειδή, εκτός από αυτό, μια γενιά νέων ζυμώθηκε στην ιδέα αυτής ακριβώς της αλλαγής και ακόμα δεν έχει πάει σπίτι της. Επειδή μιλούσαμε, συζητούσαμε, διαφωνούσαμε, αλλά μάθαμε ότι στο δρόμο, απέναντι στην καταστολή, τη βία και το θάνατο, εμείς θα απλώναμε το χέρι μας να σηκώσουμε αυτόν που είχε πέσει κάτω και δε θ’αφήναμε κανέναν μόνο του. Γιατί τότε μάθαμε πόσο εύκολο είναι να πεθάνει κάποιος. “Το κράτος δολοφονεί”.
Μια από τις πολλές προσπάθειες αποτίμησης των γεγονότων είναι και το παρακάτω μικρό ντοκιμαντέρ:
Δείτε το χρονικό μιας προαναγγελθείσας δολοφονίας, ρεπορτάζ του Tvxs.gr:
Επιμέλεια αφιερώματος: Κωστής Λιερός
Left.gr
